1 - RUC

Non obstante, non podemos desilusionarnos a hora de atoparnos con estas
dificultades cando queremos establecer un prantexamento experimental adecuado, e para
solucionar estes inconvintes, ou polo menos intentar remedialos, vamos a remarcar
novamente un mapa (recollendo as informacións previas, tanto deste capítulo como de
capítulos precedentes), que conteña os elementos de análise suficintes para representar
a diversidade de temas, programas e descubrementos que no campo da investigación do
ensino poden estar vinculados entre sí de xeito multidireccional. Os termos fundamentais
da análise, son os participantes primarios (profesor e estudantes) que poden observarse
como individuos ou como membros dunha aula ou escola; neste caso, o ensino está
concebido como unha actividade conxunta que implica a alumnos e profesores, actividade
que conleva a actuación por parte de tódolos protagonistas da mesma.
Agora ben, existen tres determiñantes potenciais do ensino e da aprendizaxe
na aula, que son tres atributos que aparecen no proceso educativo: a) por unha banda, o
que podemos denominar como capacidades ou habilidades das que un individuo é capaz, ou
aquelas características de desenvolvemento que se manifestan nun determiñado momento,
e que son susceptibles de modificación mediante a aprendizaxe; b) as actividades,
actuacións ou manifestacións que se levan a cabo ó longo do desenvolvemento do proceso
educativo (linguaxe falado, accións físicas, etc); e c) os pensamentos, coñecementos ou
prantexamentos que acompañan ás actividades desenvoltas, e que dalgún xeito as
determiñan.
Estas actividades poden ter lugar nunha serie de contextos, que definen en
parte, o medio en que se produce o proceso educativo, contextos tales como: o individual,
de grupo, aula, escola, comunidade, etc. Dentro destes contextos, lévanse a cabo duas
clases de transaccións de actuacións (BARR e DREEBEN, 1983)( *): por unha banda, o
que se denomina como currículum oculto, no aspecto organizativo, de interacción social e
de desenvolvemento na aula; e por outra banda, levanse a cabo as tarefas académicas, a
asignación escolar e o contido da aula (o denominado currículum explícito). Estes dous
tipos de actuación son os que definen a escola e os seus propósitos perseguidos.
Dado que os feitos que queremos investigar ocurren nas aulas e escolas,
(+) BARR,R. e DREEBEN,R. (1983): How schools work. Chicago: University of Chicago
Press.
- 156 -