Forum Hadriani De vergeten stad van Hadrianus - VU-DARE Home ...

een aantal boringen de onderste helft uit een zeer humeuze laag, gevormd uit bezonken organisch
materiaal. De kleilaag direct erboven was ongeveer een halve meter dik. Ongeveer een decimeter boven
de onderkant hiervan, op ongeveer 1,4 meter beneden NAP, vond de Jager botfragmentjes. 737 De
genoemde niveau’s van de geulvulling sluiten goed aan bij de verderop gereconstrueerde waterstanden
bij eb en vloed. Voor eb wordt een gemiddelde stand van het oppervlaktewater van 1,5 meter beneden
NAP gereconstrueerd. Toen de geul niet meer werd uitgebaggerd, kon zich tot dat niveau een kleilaag
vormen met onderin het bezonken organisch materiaal. Vervolgens is daarboven een halve meter dikke
kleilaag aangeslibd tot ongeveer een meter beneden NAP, wat het verderop gereconstrueerde gemiddeld
hoog waterniveau is.
De reconstructie op basis van het booronderzoek van De Jager biedt achteraf een belangrijke context
voor de kleine opgraving die in 1987 was uitgevoerd (afb. 2.7). Na de sloop van de oude school kon een
kort onderzoek worden gedaan voorafgaand aan de bouw van de nieuwe school die in 1988 zou worden
gerealiseerd. Onder leiding van Hallewas zijn in 1987 door de ROB haaks op elkaar twee sleuven
gegraven. 738 Belangrijke herkenningspunt was het grondspoor van de voormalige oostelijke grenssloot
van Arentsburg die eeuwen terug in de geul was uitgegraven en in de lengterichting van het te bouwen
schoolgebouw lag. De sleuven raakten de sloot ongeveer vijftien tot twintig meter ten noorden van het ook
op de kaart van Reuvens aangegeven brugje. Dat brugje bood in de tijd van Reuvens toegang tot de
aangrenzende smalle strook grond met de oprijlaan en het koetshuis. Bij de opgraving in 1987 kwam de
sloot als een donkere massa tevoorschijn. De eerste smalle opgravingsput begon in de westkant van
deze sloot en liep van daaruit schuin in de richting van de Vliet tot circa zeven meter van westprofiel 1
(afb. 2.7). 739 Het hoge grondwater veroorzaakte veel overlast waardoor deze opgravingsput halverwege
instortte. Aan het deel aan de kant van de sloot is verder niets geregistreerd. Aan de kant van de Vliet kon
niet te diep worden gegraven als gevolg van het grondwater dat zich hier aan de kant van de Vliet
tegenwoordig ongeveer een meter beneden NAP bevindt. 740 Alleen aan het uiteinde werd een klein
dwarsprofiel tot op het zand ingetekend. De top van het egaal grijze zand van de strandwal bevond zich
daar op ongeveer 1,75 meter beneden NAP. Dat was zoals hierboven bleek ongeveer het diepste niveau
van de geul. Dit uiteinde van de opgravingsput lag dus ook nog in de geul. Op het zand lag een ongeveer
twee tot drie decimeter dikke laag klei zoals De Jager die ook op de geulbodem had aangetroffen.
Daarboven werd de top van de oorspronkelijk schone kleilaag op ruim een meter beneden NAP
aangetroffen, eveneens vergelijkbaar met het gemiddelde niveau bij De Jager (102-103 centimeter
beneden NAP). De onderste laag grijze klei was deels humeus en bevatte soms zwarte vlekken. De
bovenste kleilaag tot circa een meter beneden NAP was door latere inspoeling van fosfaat groen gekleurd
en bevatte in de top grote fosfaatvlekken. Daarboven lag een tot vier decimeter dik pakket vuile klei met
puinresten, waaronder een stuk tufsteen. 741
De tweede werkput lag haaks op de eerste werkput en begon aan de oostkant van de oude sloot.
Deze werkput liep schuin naar het oosten tot aan de boorraai van oostprofiel 2. De eerste twee meter van
de proefsleuf was gevuld met de donkere massa van de sloot. Vlak daarna, ruim een halve meter
verderop, werd een belangrijke vondst gedaan. In het vlak van de hier anderhalve meter brede sleuf
kwam een grote rechthoekige paal te voorschijn met een doorsnede van circa vier bij vijf decimeter. Bij de
paal lag een bijna een meter lange houten balk. Hart op hart drie meter naar het oosten verscheen in het
vlak een tweede rechthoekige houten paal met een zijde van circa vier decimeter, terwijl de andere zijde
deels in de putwand verdween. 742 Het gaat waarschijnlijk om resten van de Romeinse oeverconstructie,
enwel een steiger zoals verder toegelicht bij de bespreking van de haven in hoofdstuk 15. Hier is vooral
van belang dat kennelijk direct ten oosten van de oude sloot de oostelijke oever van de geul lag. Het
opgravingsvlak bevond zich net boven het grondwater op ongeveer een meter beneden NAP. Dat was
het niveau waarop het hout geconserveerd was, en tevens ongeveer het niveau van de top van de
schone kleivulling van de geul. Omdat het vlak net boven de schone geulvulling lag, kwam in het
wandprofiel alleen de bovenste vervuilde laag tevoorschijn met veel ingravingen, fosfaat en verstoorde
grond. Ook dit deel van de put stortte voor een deel in en na drie dagen werd het onderzoek vanwege de
bodemverontreiniging gestaakt. Daardoor is het profiel niet geheel compleet. Toch zijn aan het uiteinde,
na een verstoring, een aantal lagen zichtbaar die op de oever zijn afgezet. Op een laag humeuse klei met
de top net boven het vlak op circa een meter beneden NAP, lag volgens de profieltekening een ongeveer
een halve meter dikke laag lichtgroene vette klei met daarboven een enkele decimeters dikke laag
donkergrijs-blauwe klei. Interessant is dat de opgravers dachten aan een Romeinse datering van deze
kleilaag. In een kort verslag wordt namelijk verwezen naar de “donkergrijs-blauwe kleilaag, die mogelijk
737 De Jager 2001a,49, boring 183-185 en 188.
738 CAA-code 30 G2-3, archis-nummer 241555.
739 De positie van de putten is ingetekend in De Jager 2001a.
740 Huidige stand genoemd in Bink en Franzen 2009,46.
741 Gegevens afgelezen aan de hand van profiel 1 put 1.
742 Maten afgelezen aan de hand van de veldtekening van E. Fabritius (schaal 1 : 50).
113