Forum Hadriani De vergeten stad van Hadrianus - VU-DARE Home ...

Reuvens sluit daarop aan, wetende dat het loopniveau in zijn tijd op dit deel van het terrein ongeveer
op een meter boven NAP lag. Hij trof vanaf “4 voet onder den bovengrond” een kleipakket aan dat
ongeveer drie voet dik bewaard was. De onderkant bevond zich ongeveer zeven voet (2,2 meter)
onder het maaiveld, wat ongeveer 1,2 meter beneden NAP zou zijn. Dat komt goed overeen met de
diepte die De Jager hier voor de geul aangaf. Interessant is daarom het botmateriaal dat volgens
Reuvens op de bodem lag: “onder op de klei ter diepte van 7 voeten zaten vele beenderen, over het
geheel zeer weinig potscherven”. 774 De aanwezigheid van botten kan betekenen dat hier langs de
rand van de geul afval is gedumpt omdat je met de hand dergelijk afval niet verder dan een paar
meter kon weggooien. Dat de oever nabij was bevestigt waarschijnlijk het zware stenen fundament dat
Reuvens hier circa drie meter westelijker vond en in hoofdstuk 15 bij de bespreking van de haven
meer aandacht krijgt. En direct ten zuiden van dit fundament trof Reuvens zoals gezegd in een apart
sleufje vaste grond, circa tien meter dichter bij de Vliet (afb. 2.6, sleuf b).
Helaas levert de beschrijving van de laatste twee sleuven (N9 en v) geen extra informatie. Wel
geeft Reuvens voor zijn put d aan dat het zand daarin opvallend diep zat. 775 Die put lag in de
noordwesthoek van de geul (afb. 2.6). Verder is er nog een latere opmerking in het dagboek bij
waarnemingen die in november 1830 zijn gedaan. Het dagboek meldt: “bij putten d, x, g, h en k in den
moestuin, dus aan de oostzijde van Arentsburg, diepe zwarte derry-achtige klei zonder dat men
ergens tot op het zand konden komen (wegens opkomend water).” 776 De bodem van de geul bevond
zich hier ruim een meter beneden NAP en het grondwater stond daar in de winter iets boven, wat
verklaart dat Reuvens het zand niet kon bereiken.
Reuvens heeft ongetwijfeld ook vondsten gedaan in de puinlaag boven de geulvulling. Zo vond hij
dichter bij de Vliet in sleuf N5, in het deel dat in de geul lag, veel terra sigillata en geoxideerd ijzer. 777
De gemelde diepte van zeven voet was hetzelfde als bij de partij beenderen die noordelijker in sleuf
N8 is gevonden, dat is ruim een meter beneden NAP. Sleuf N5 lag in het diepere deel van de geul
waar De Jager met grondboringen vaststelde dat de schone vulling op ongeveer een meter beneden
NAP lag. In het profiel van Hallewas bleek op die hoogte op de schone klei puin te liggen. De door
Reuvens vermelde terra sigillata en ijzer zal daarom ook tot die puinlaag behoord hebben. Hetzelfde
geldt voor het fragment van een grote molensteen die Reuvens op vrij geringe diepte (drie voet) in
sleuf N6 had gevonden. 778 Het maaiveld lag daar waarschijnlijk ongeveer een halve meter boven NAP,
zodat de molensteen op ongeveer een halve meter beneden NAP is gevonden, dat is de bovenkant
van de puinlaag.
In 2007-2008 kreeg het AAC de mogelijkheid de geul in twee werkputten grootschalig op te
graven, op de voormalige plaats van de Aula en de school. Er kon circa duizend vierkante meter van
het geuloppervlak worden blootgelegd, ongeveer een derde van het hierboven geschatte totale
oppervlak. Daarbij kwamen delen van de westelijke en vooral oostelijke oever tevoorschijn. De
geulbodem bestond uit verspoeld stuifzand met eronder veen en als ondergrond de strandwal waar de
geul in voor-Romeinse tijd was uitgesleten. 779 Het werd duidelijk dat het om een natuurlijke geul ging.
Niets wees er namelijk op dat deze met de hand is uitgegraven. Er zijn althans in het onderzochte deel
volgens de opgravers geen sporen gevonden die daarop zouden kunnen duiden, zoals bijvoorbeeld
schopsteken, verstoringen van het onderliggende sediment of restanten van de oude opvulling. 780 Van
de westelijke oever is alleen een zeer smalle strook in werkput 1 (Aula) opgegraven. Maar in werkput
2 is bij de voormalige school de oostelijke oeverzone over circa vijftien meter breedte en een lengte
van ongeveer veertig meter onderzocht. In het opgravingsvlak lagen ook de twee opgravingsputten uit
1987 toen de ROB de twee houten palen en een liggende balk had ontdekt. 781
De uit de boringen van De Jager gereconstrueerde geuldiepte werd door het onderzoek van het
AAC op hoofdlijnen bevestigd. Zo bleek bij een dwarsprofiel bij het zuiden van de school dat de geul
hier inderdaad circa 1,8 meter diep was met een vrij vlak verloop van de bodem. 782 Dezelfde diepte
kwam zestig meter verder van de Vliet voor in de zuidwand van werkput 1 (Aula). Ook hier was de
bodem vrij vlak zoals op basis van de boringen van De Jager in het nabijgelegen dwarsprofiel 2 is
774
Reuvens Dagboek II,33.
775
Reuvens Dagboek I,168.
776
Reuvens Dagboek II,203.
777
Reuvens Dagboek II,29 en apart veldboekje 1828-1830,5: 32 voet van het noordeinde van sleuf N5 die circa 100 voet lang
was en waarschijnlijk 36 voet van het zuideinde de westelijke oever sneed.
778
Reuvens Dagboek II,29.
779
Driessen 2009a,57 en fig. 6.2.
780
Driessen 2009a,63.
781
Oostelijke kant van werkput 2: Van der Heiden 2009a,20 fig. 2.7.
782
Dieptemaat geschat op basis van profielen: Van der Heiden 2009a,17 fig. 2.4 (positie profielen); Van Dinter 2009,32, fig. 3.1
(profiel 7 loodrecht op de geul in zuiden werkput 2).
118