Rijeci i stvari - Monoskop

130
RIJECI I STVARI
na to upućuju. Kao i u XVI vijeku, »semiologija« i »hermeneutika«
stoje jedna uz drugu. Ali u drukčijem obliku.
U doba klasicizma one se više ne udružuju u trećem elementu
— sličnosti; one se povezuju na osnovu vlastite moći
predstavljanja. Zato ne postoji teorija znakova različita od
analize smisla. Ipak taj sistem daje izvjesnu prednost prvoj
nad drugom; pošto onome što je označeno ne pridaje
drukčiji karakter od onoga koji pridaje znaku, smisao više
neće biti cjelina razasutih znakova u njihovoj povezanosti;
on će proizilaziti iz kompletne slike znakova. Ali, s druge
strane, kompletna mreža znakova povezuje se i artikuliše
prema presjecima svojstvenim samom smislu. Tako će slika
znakova biti slika stvari. Ako se čitavo biće smisla nalazi
na strani znaka, funkcija je na strani onoga što je
označeno. Stoga je analiza jezika, od Lanseloa (Lancelot)
do Destit de Trasi ja, zasnovana na apstraktnoj teoriji verbalnih
znakova i uobličena u okvirima opšte gramatike:
ali kao nit vodilju ona uvijek uzima smisao riječi; stoga
se i istorija prirode javlja kao analiza karaktera živih bića,
ali i taksinomije, čak i vještačke, imaju cilj da se sjedine
sa prirodnim poretkom ili da ga što je mogućno manje
razbiju. Stoga i analiza bogatstva počinje od novca i razmjene,
dok je vrijednost uvijek utemeljena na potrebi. U
doba klasicizma čista nauka znakova vrijedi kao neposredni
govor onoga što je označeno.
I, najzad, posljednja posljedica koja bez sumnje sež
sve do nas: dvojna teorija znaka, ona koja već od XVII
vijeka čini osnov čitave opšte nauke o znaku, vezana je
suštinskim odnosom za opštu teoriju predstave.
V IMAGINACIJA SLIČNOSTI
Tako su, dakle, znakovi oslobođeni čitave zbrke svijeta
u kome ih je renesansa nekad rasporedila. Oni su sad
skriveni u predstavi, u sjecištu ideje, na tom uskom prostoru
gdje se ona igra sa samom sobom, rastvarajući se
i ponovo s,e obrazujući. Što se tiče podudarnosti, ona ubuduće
može samo da ispadne iz domena saznanja. To je
empirijska datost u svojoj najogoljenijoj formi; više se ne
može »posmatrati kao sastavni dio filozofije« (18), osim
ako njena netačnost ne bi bila izbrisana i pomoću znanja
pretvorena u odnos jednakosti i reda. A ipak, za saznanje