Rijeci i stvari - Monoskop

GOVOR
181
stoji, od najneposrednijeg iskustva, šapat analogan stvarima,
neka sličnost prethodno data. Kad bi sve bilo apsolutna
različitost, misao bi bila svedena na posebnost i, kao
Kondijakova statua prije nego što je počela da se sjeća i
da upoređuje, osuđena na apsolutnu disperziju i apsolutnu
monotoniju. Ne bi bilo ni pamćenja ni mogućne imaginacije,
pa prema tome, ni refleksije. Bilo bi nemogućno međusobno
uporediti stvari, definisati njihova identična obilježja
i osnovati jedno zajedničko ime. Ne bi bilo ni jezika.
Ako jezik postoji, to je stoga što se ispod identičnosti i
razlika nalazi fond kontinuiteta, sličnosti, ponavljanja i prirodnih
ukrštanja. Sličnost koja je isključena iz znanja od
početka X V II vijeka čini vanjsku ivicu jezika: prsten koji
okružuje domen onoga što se može analizirati, dovesti u
red i spoznati. Govor razbija šapat stvari, ali bez njega on
ne bi bio moguć.
Sada možemo shvatiti koliko je solidno i kompaktno
jedinstvo jezika u klasicističkom iskustvu. Jezik, igrom artikulisanog
označavanja, uvodi sličnost u rečenički odnos.
To jest u sistem identičnosti i razlika, kakav je utemeljen
glagolom biti i mrežom imenica. Osnovni zadatak klasicističkog
»govora« bio je davanje imena stvarima i imenovanje
njihovog bića pom oću log imena. U toku dva vijeka govor
na Zapadu bio je boravište ontologije. Kada je imenovao
biće svake predstave uopšte — onda je bio filozofija: teorija
saznanja i analiza ideja. Kada je predstavljenim stvarima
pripisivao ime koje im odgovara na čitavom području
predstave i kad je razmještao mrežu nekog dobro
stvorenog jezika — onda je bio nauka: nomenklatura i taksinomija.