Rijeci i stvari - Monoskop

216 RIJECI I STVARI
i jednoj i drugoj pripiše proizvoljan znak zajedničke imenice.
Ono što je za imaginaciju značilo bukvalnu sličnost
samo je nejasan i nemotivisan trag široke neprekinute osnove
identičnosti i razlika. Imaginacija (ona koja, dopuštajući
poređenja, omogućava jezik) je stvarala, a da se to
nije ni znalo, dvosmisleno mjesto na kome se narušen ali
uporan kontinuitet prirode spajao sa praznim ali pažljivim
kontinuitetom svijesti. Na taj način ne bi uopšte bilo mogućno
govoriti, ne bi bilo mjesta ni za najsitniju riječ, da
u osnovi stvari — prije svake predstave — priroda nije
održavala kontinuitet. Da bi se stvorila velika tabela vrsta,
rodova i klasa, trebalo je da istorija 1prirode upotrijebi,
kritikuje, klasifikuje, i, najzad, ponovo form ira jezik čiji
je uslov postojanja ležao upravo u tom sadržaiu. Stvari i
riječi su rigorozno izukrštane: priroda se odaje samo kroz
mrežu imenovanja i ona, koja bi bez tih imena ostala nijema
i nevidljiva, blista daleko iza njih, stalno prisutna preko
te mreže po kojoj se ona potčinjava znanju, ali postaje
vidljiva tek kad je prožme jezik.
Stoga se sigurno istorija prirode u epohi klasicizma
nije mogla konstituisati kao biologija. Do kraja X V III vijeka
život zaista ne postoji. Postoje samo živa bića. Ona
su svrstana u jednu ili više klasa koje obuhvataju sve stvari
na svijetu: i ako se može govoriti o životu, onda se*govori
samo o osobini — u taksinomijskom značenju riječi
— u univerzalnoj raspodjeli bića. Obično se stvari po prirodi
dijele na tri klase: minerale, kojima se priznaje rast,
ali ne i pokret i osjetljivost; biljke, koje rastu i koje su
sposobne da primaju osjećaje; životinje, koje se spontano
premještaju u prostoru (61). Što se tiče života i praga
koji on diže između živog i neživog, sve stvari mogu biti
razvrstane prema toj skali. Ako sa Mopertuisom definišemo
život mobilnošću i srodničkim vezama koje privlače
elemente između sebe i održavaju ih vezanim, onda ga moramo
svrstati među najjednostavnije čestice materije. Ako
pak život definišemo kao kompleksnu osobinu, onda mu
moramo naći više mjesto na skali. Tako je radio Line kad
je utvrđivao kriterije života ovim redom: raiđanje (pomoću
sjemena ili pupoljka), ishrana (upijanjem hrane), starenje,
vanjski pokreti, unutrašnja cirkulacija tečnosti, bolesti,
smrt, prisustvo kapilara, žlijezda, epiderme i duplji
(62). Život ne obilježava vidljiv prag iza koga se zahtijevaju
novi oblici znanja. Život je klasifikatorska kategori­