Rijeci i stvari - Monoskop

ČOVJEK I NJEGOVI DVOJNICI
351
no, neprimjetna razlika, sukcesija bez prekida); obje na
neprekinutoj osnovi ispoljavaju mogućnost opšte analize
koja dozvoljava raspodjelu pojedinačnih identičnosti i vidljivih
razlika, prema tabelarnom prostoru i prema utvrđenom
slijedu. Ali u tome ne uspijevaju ni jedna ni druga, i
po tome su međusobno bliske. Prema snazi podvostručavanja,
lanac predstava može pronaći, iznad zemaljskog nereda,
neprekinutu mrežu bića; memorija, najprije riskantna
i izložena kapricima predstava kakve se nude, fiksira se
postepeno u opštu sliku svega što postoji; tada čovjek može
uvesti svijet u svemoć govora koji je u stanju da predstavi
svoju predstavu. U govornom činu, ili pak (vodeći računa
o onome što je klasicističko iskustvo smatralo hitnijim
) u činu imenovanja, ljudska priroda kao elemenat
predstave o samoj sebi, transformiše linearni slijed misli u
konstantnu tabelu bića parcijalno različitih: govor u kome
ona udvostručava i ispoljava predstave povezuje je za prirodu.
Obrnuto, lanac bića je vezan za ljudsku prirodu
igrom same prirode: pošto realni svijet, kakav se pruža pogledu,
ne predstavlja puko razvijanje osnovnog lanca bića,
nego samo njegove izmiješane fragmente — ponavljane i
diskontinuirane — serija predstava u duhu nije prisiljena
da slijedi kontinuiranu putanju nevidljivih razlika; tu se
susreću krajnosti, a iste stvari se javljaju u više mahova;
identične crte se slažu u sjećanju, a razlike dolaze do izražaja.
Tako se velika nedefinisana i kontinuirana mreža
ocrtava u njenim glavnim punktovima, manje-više opštim
crtama, u oznakama identifikovanja. Pa, prema tome, i u
riječima. Lanac bića postaje govor povezujući se na taj
način sa ljudskom prirodom i serijom predstava.
To povezivanje prirode sa ljudskom prirodom, na osnovu
dvaju suprotnih ali komplementarnih funkcija, jer
se ne mogu obavljati jedna bez druge, povlači za sobom
široke teorijske posljedice. Za misao klasicizma, čovjek
nije situiran u prirodu posredstvom regionalne, ograničene
i specifične »prirode« koja mu je data pravom rođenja
kao svim drugim bićima. Ako se ljudska priroda prepliće
sa prirodom, to se dešava pomoću mehanizma znanja i njihovog
funkcionisanja; ili, u rasporedu koji je utvrdila epistemè
klasicizma, priroda, ljudska priroda i njihovi odnosi
predstavljaju funkcionalne, definisane i predviđene momente.
A čovjek, kao neprozirna i prvobitna realnost, kao
teški objekat i suvereni subjekat svakog mogućnog sazna­