Rijeci i stvari - Monoskop

HUMANISTIČKE NAUKE 411
konačnosti razbijen u mehanizmu relativiteta kome nije
moguće izmaći i koji sam vrijedi kao apsolut. Biti konačan
značilo bi jednostavno biti zahvaćen zakonima perspektive,
koja u isti mah omogućava izvjestan kontakt —
tipa percepcije ili razumijevanja — i onemogućava da on
ikad postane univerzalno i definitivno razabiranje. Svako
saznanje ukorijenjeno je u životu, društvu ili jeziku koji
imaju svoju istoriju. I u toj istoj istoriji saznanje nalazi o­
naj elemenat koji mu omogućava da komunicira sa drugim
oblicima života, drugim tipovima društva, drugim značenjima:
stoga istoricizam uvijek implicira izvjesnu filozofiju
ili bar izvjesnu metodologiju živog razumijevanja (u
elementu Lebenswelt), međuljudske komunikacije (na bazi
socijalnih organizacija) i hermeneutike (kao kontakt sa
smislom koji je istovremeno i drugorazredan i primaran,
to jest skriven ali i mnogo dublji). Na taj način, različiti
pozitiviteti koje je Istorija stvorila i ostavila u sebi mogu
stupiti u međusobni kontakt, skoncentrisati se oko nekog
načina saznanja i osloboditi sadržaje koji u njima drijemaju;
tada se ne javljaju granice sa svom strogošću koja
se ne smije prekoračiti, nego parcijalni totaliteti, koji su
stvarno ograničeni, totaliteti čije se granice do izvjesne
m jere mogu pomjeriti, ali koji se nikad neće protezati do
definitivne analize niti će se uzdignuti do apsolutnog totaliteta.
Zato analiza konačnosti ne prestaje da potražuje od
istoricizma onaj dio koji je on zanemario: njen je cilj da,
iz same osnove svakog pozitiviteta i još prije njega, istakne
konačnost koja ih čini mogućim; tam o'gdje je istoricizam
tražio mogućnost i opravdanje konkretnih odnosa
između ograničenih totaliteta, čiji je način života unaprijed
dat samim životom, ili socijalnim oblicima ili značenjima
jezika, analitika konačnosti teži da ispita odnos između
ljudskog bića i bića koje, označavajući konačnost,
čini mogućim pozitivitete u njihovom konkretnom načinu
bivanja.
V PSIHOANALIZA, ETNOLOGIJA
Psihoanaliza i etnologija u našem znanju zauzimaju
privilegovano mjesto. Ali ne zato što su, bolje nego druge
humanističke nauke, utvrdile njihov pozitivitet i najzad
ispunile stari projekat da budu stvarno naučne; nego zbog