Rijeci i stvari - Monoskop

330
RIJEČI I STVARI
izvjesnog broja promjena koje doživi i sama osnova. U
jednom jeziku kao što je kineski postoje samo zakoni jukstapozicije,
ali u jezicima u kojima su osnove sklone rastu
(bilo da su one jednosložne kao u sanskritu, ili višesložne
kao u hebrejskom) uvijek pronalazimo pravilne oblike unutrašnjih
varijacija. Stoga je razumljivo što je nova filologija,
posjedujući kriterije unutrašnje organizacije za karakterizaciju
jezika, napustila hijerarhijsku klasifikaciju
koju je praktikovao XVIII vijek: tada se smatralo da postoje
jezici koji su važniji od drugih, jer je kod njih analiza
predstava bila preciznija i finija. Sada su svi jezici
iste vrijednosti: oni posjeduju samo unutrašnje organizacije
koje su različite. Otuda ta radoznalost za rijetke jezike,
koji se slabo upotrebljavaju i koji nisu civilizovani, o kojima
je Rask pružio svjedočanstvo u svojoj anketi vođenoj
u Skandinaviji, Rusiji, na Kavkazu, u Perziji i Indiji.
2. Proučavanje tih unutrašnjih varijacija predstavlj
drugi važan teorijski elemenat. U svojim etimološkim istraživanjima,
opšta gramatika je proučavala transformaciju
riječi i slogova tokom određenog vremena. Ali takvo proučavanje
bilo je ograničeno iz tri razloga. Ono se odnosilo
više na preobražaj slova alfabeta pego na način kako su
izgovoreni glasovi mogli biti izmijenjeni, štaviše, te transformacije
bile su smatrane kao uvijek mogućna posljedica
izvjesnog afiniteta među slovima; smatralo se da sii p i b,
ili m i n toliko međusobno bliski da se mogu zamijeniti.
Takve promjene bile su izazvane tom sumnjivom bliskošću
i zbrkom do koje je moglo doći pri izgovoru ili pri slušanju.
Najzad, vokali su smatrani kao najfluidniji i najnestalniji
elemenat jezika, dok su konsonanti važili kao
njihova čvrsta arhitektura (hebrejski čak dozvoljava i izostavljanje
vokala).
Prvi put, sa Raskom, Grimom i Bopom, jezik je tretiran
(iako više ne postoji težnja za njegovim svođenjem
na izvorne krikove) kao zbir fonetskih elemenata. Dok je
za opštu gramatiku jezik nastajao kad bi se zvuk iz usta
i sa usana pretvorio u slovo, sada se smatra da jezik postoji
čak i kad su ti zvuci artikulisani i raspoređeni u seriju
razgovjetnih glasova. Sada je čitavo biće jezika zvučne
prirode, što objašnjava novi interes koji su pokazali braća
Grim i Renuar (Raynouard) prema nepisanoj književnosti,
narodnim umotvorinama i govornim dijalektima. Jezik se
istražuje u neposrednoj blizini onoga što on jeste: u riječi