Rijeci i stvari - Monoskop

GOVOR
165
razlika između oporog govora na sjeveru — šume guturala,
gladi i hladnoće — i južnih jezika sastavljenih od samoglasnika
nastalih u jutarnjim susretima pastira, kada su »iz
čistog kristala izvora izbijale prve ljubavne vatre«.
U svoj svojoj dubini, sve do prastarih glasova koji su
ga prvi put otrgli od običnog krika, jezik čuva svoju reprezentativnu.
funkciju; u svakoj mogućoj artikulaciji, od
vajkada, jezik je imenovao. U samom sebi jezik je ogromno
brujanje naziva koji se pokrivaju, sažimaju, skrivaju i održavaju
kako bi omogućili analizu ili kompoziciju kompleksni
j ih predstava. U okviru fraza, tamo gdje izgleda da se
značenje oslanja na beznačajnim slogovima, uvijek postoji
neki prikriveni naziv, forma koja između svojih zvučnih zidova
sadrži odbljeske nevidljive ali neizbrisive predstave.
Za filologiju X IX vijeka, takve analize su ostale »fnrtvo
slovo« u pravom smislu riječi. Ali ne i za čitavo jezičko
iskustvo — najprije ezoterično i mistično iz vremena Svetog
Marka, Reveronija (Reveroni), Fabre d’Olivea (Fabre
D’Oliver), Ežea (Oegger), zatim literarno, kada enigma riječi
ponovo vaskrsava u svom masivnom biću sa Malarmeom
(M allarm é), Ruselom (Roussel), Lerisom (Leris) i
Ponžom (Ponge). Ideja da razbijanjem riječi ne dolazimo
ni do običnih šumova ni do pukih proizvoljnih elemenata,
nego do drugih riječi koje i same, kad se raščlane, stvaraju
nove riječi — ta ideja je istovremeno i negativ čitave
moderne nauke o jeziku i mit u koji transponujemo najtamnije
snage jezika, ali i najrealnije. Jezik može postati
predmet nauke zato što je proizvoljan, a što se može definisati
pod kojim uslovima on postaje značajan. Ali pošto
ne prestaje da govori ispod svojih mogućnosti, pošto ga
prožimaju neiscrpne vrijednosti, možemo govoriti beskrajnim
šaputanjem u kome se rađa literatura. Ali u epohi klasicizma
odnos uopšte nije bio isti: da bi jezik bio shvaćen
u cjelini i u svom najopštijem obliku rečenice, trebalo je
da svaka riječ u svom najsitnijem dijelu bude najsavjesniji
čin imenovanja.
V OZNAČAVANJE
Ali ipak teorija o »generalizovanom imenovanju« otkriva
na ivici jezika izvjestan odnos prema stvarima ko ii je
sasvim nešto drugo nego rečenična forma. Ako u svojoj os­