Rijeci i stvari - Monoskop

HUMANISTIČKE NAUKE
415
cesiju događaja. Ona izostavlja dugi »hronološki« govor pomoću
koga mi pokušavamo da mislimo u okviru same naše
kulture, kako bismo došli do sinhronijskih korelacija u
ostalim kulturnim oblicima. A ipak etnologija je mogućna
tek počev od određene situacije, od jedinstvenog događaja
u kome je angažovana i naša istoričnost i istoričnost svih
ljudi koji mogu biti predmet etnologije (iako, naravno, možemo
praviti etnologiju našeg vlastitog društva): etnologija
pruža svoj korijen u mogućnost koja pripada istoriji
naše kulture, ili bolje — njenom suštinskom odnosu prema
svakoj istoriji, a koja joj omogućava da se veže za druge
kulture na čisto teorijski način. Postoji izvjestan položaj
zapadnog ratia koji se konstituisao u svojoj istoriji i
koji ustanovljava odnose koje može imati sa svim drugim
društvima, pa čak i onim u kome je ratio istorijski ponikao.
To ne znači da je etnologiji neophodna kolonizatorska
situacija: ni hipnoza, ni alijenacija bolesnika u fantasmagoričnom
licu ljekara ne čine konstituitivni dio psihoanalize;
nego isto kao što se ova može razviti u tihoj žestini
jednog jedinstvenog odnosa, isto tako i etnologija ne dobija
svoje vlastite dimenzije samo u suverenosti istorije — uvijek
suzdržanoj ali uvijek aktuelnoj — evropske misli i odnosa
koji joj se može suprotstaviti kao i svakoj drugoj
kulturi.
Ali taj odnos (utoliko što etnologija ne teži da ga izbriše,
nego ga, naprotiv, produbljuje definitivno se situirajući
u njemu) ne zatvara etnologiju u cirkulame igre istoricizma;
on je dovodi u položaj da zaobiđe takvu opasnost,
okrećući kretanje iz koga su te igre nastale: umjesto da
iznese na vidjelo empirijske sadržaje kao što to čine
psihologija, sociologija ili analiza literature i mitova, i da
ih pruži istorijskom pozitivitetu subjekta koji ih uočava,
etnologija stavlja pojedinačne oblike svake kulture, kao i
razlike koje ih suprotstavljaju i granice kojim se ona definiše
i zatvara u svoju vlastitu koherentnost, u prostor u
kome se povezuju odnosi sa svakim od tri velika pozitiviteta
(život, potreba i rad, jezik): stoga etnologija pokazuje
kako se u kulturi vrši normalizacija bioloških funkcija, zatim
pravila koja čine mogućim ili obaveznim sve oblike
razmjene, proizvodnje i potrošnje, najzar sisteme koji se
organizuju oko ili prema modelu lingvističkih struktura.
Etnologija se, dakle, pruža prema onom području u kome
se humanističke nauke podešavaju prema biologiji, elcono-