Rijeci i stvari - Monoskop

ČOVJEK I NJEGOVI DVOJNICI
379
na uhvati; ona pokazuje kako je iskon, kome čovjek nikad
ne može biti savremenik, u isti mah dat čovjeku kao bliskost
i kao neuhvatljivost: ukratko, ona pokazuje kako Drugi
i Daleko znači istovremeno i Blisko i Isto. Na taj način
prelazimo sa refleksije o poretku Razlika (zajedno sa analizom
koju ona pretpostavlja i ontologijom sadržaja, sa
zahtjevom za punim bićem, bez pukotina, razvijenim u
svom savršenstvu, što pretpostavlja i metafiziku) na misao
o Istom, misao koja se osvaja u igri svojih kontradikcija:
to implicira (pored etike o kojoj smo govorili) i dijalektiku
i onu formu ontologije koja, stoga što joj ne trebaju
sadržaji, misli o biću samo u okviru njegovih ograničenih
oblika ili u povećavanju njegove distance, i koja se može i
mora lišiti metafizike. Takva dijalektička igra i ontologija
bez metafizike prizivaju se i jedna drugoj odgovaraju kroz
čitavu modemu misao i tokom čitave njene istorije: jer
to je misao koja više ne stremi ka formiranju nedovršene
Razlike, nego ka otkrivanju Istoga koje tek treba da postane.
Međutim, takvo otkrivanje je uvijek praćeno i simultanom
pojavom Dvostrukog, i onog razmaka — malenog
ali nepremostivog — koji pronalazimo u onom i između
izmicanja i povratka, misli i nemišljenog, empirijskog i
transcendentalnog, onog što spada u red pozitiviteta i što
spada u red fundamenata. Pošto Identičnost udaljava od
same sebe (distancom koja joj je u izvjesnom smislu inherentna,
a u drugom smislu je konstituiše), kao i ponavljanje,
koje odražava identično, ali u obliku udaljavanja od
njega, nalaze se sigurno u središtu te modeme misli kojoj
u žurbi pripisujemo otkriće vremena. U stvari, ako malo
pažljivije pogledamo, vidjećemo da je klasicistička misao
stvarala mogućnost spacijalizacije stvari u okviru tabele,
da je isticala svojstvo čistog slijeda u kome je moguće sjetiti
se počev od samog sebe, izvršiti podvostručenje i stvoriti
simultanost na osnovu kontinuiranog vremena: tu je
vrijem e rastvaralo prostor. U modernoj misli, kao osnov
istorije stvari i istoričnosti svojstvene čovjeku, nalazi se
distanca što produbljuje Isto, razmak koji ga razbija i ponovo
približava njegovim krajevima. Ta duboka spacijalnost
omogućava da modema misao misli uvijek vrijeme, da
ga sazna kao sukcesiju, da se izdaje kao dovršetak — iskon
ili povratak.