Rijeci i stvari - Monoskop

KLASIFIKACIJA 201
nošću ili sličnošću koja se izražava nekim opštim pojmom
primjenljivim na sve predmete, a da pri tome taj suštinski
pojam ili princip ne smatramo ni apsolutnim ni nepromjenljivim,
ni tako opštim da ne može podnijeti izuzetke...
Metod se od sistema razlikuje po ideji koju autor stvara
o njegovim principima, smatrajući da su u metodu promjenljivi,
a u sistemu apsolutni« (32).
Uz to, između struktura animalnog i vegetativnog,
sistem može uočiti samo odnose koordinacije: pošto je
osobina izabrana ne zbog svoje funkcionalne važnosti nego
zbog kombinatome efikasnosti, ništa ne potvrđuje u unutrašnjoj
hijerarhiji individue da takav oblik tučka ili takav
raspored prašnika izaziva takvu strukturu: ako je klica
muškata između čašice i krunice, ako su kod kozlaca prašnici
raspoređeni između tučkova, to su ni manje ni više nego
»pojedinačne strukture« (33): njihova mala važnost rezultat
je njihove rijetkosti, dok jednak raspored čašice i krunice
vrijedi samo zbog učestalosti (34). Naprotiv, metod — pošto
polazi od najopštijih identičnosti i razlika i ide prema
sve manje opštim odlikama — sposoban je da ispolji i
vertikalne odnose subordinacije. Metod omogućava, u stvari,
da se uoči koje su značajne osobine koje se ne mogu
osporiti u okviru jedne porodice. U odnosu na sistem, obrt
je veoma značajan: suštinske odlike omogućavaju distingviranje
najširih i, na prvi pogled, najrazličitijih porodica,
dok je, prema Tumeforu i Lineu, suštinska osobina definisala
rod; za »konvenciju« prirodnjaka, međutim, bilo je
dovoljno da izaberu vještačku osobinu kao razliku između
klasa i redova. U metodu, opšta organizacija i njene unutrašnje
zavisnosti odnose prevagu nad lateralnom translacijom
jednog stalnog broja varijabla.
No, uprkos tim razlikama, sistem i metod počivaju
na istoj epistemološkoj podlozi. Ovu možemo definisati
jednom riječju: u klasičnim znanjima poznavanje empirijske
individue može biti postignuto samo nâ jedinstvenoj,
sređenoj i univerzalnoj tabeli svih mogućnih razlika. U
X V I vijeku identičnost biljaka i životinja bila je utvrđivana
pomoću pozitivnog obilježja (često vidljivog, ali ponekad
i skrivenog) koje su u sebi nosili. Ono što je razlikovalo,
na primjer, različite vrste ptica nisu bile razlike koje
su postojale između njih, nego činjenica da su jedne lovile
noću, druge živjele na vodi, treće se, opet, hranile živim
mesom (35). Svako biće nosilo je neko obilježje i vrsta se