Rijeci i stvari - Monoskop

PREDSTAVA
135
rizma, koji nije postojao do kraja renesanse i koji će biti
osuđen na propast do početka X IX vijeka. Nama ga je sada
veoma teško ponovo vratiti, a uz to on je duboko prekriven
sistemom pozitiviteta kome pripada naše znanje; zato
je dugo i ostao neprimijećen. On obično biva deformisan,
maskiran u kategorijama i pristupu koje smo mu utvrdili.
Nastoji se rekonstruisati ono što je u XVII i XVIII vijeku
bila »nauka o životu«, o »prirodi« ili o »čovjeku«. Pri tome
se zaboravlja da ni čovjek, ni život, ni priroda nisu područja
koja se spontano i pasivno nude radoznalom znanju.
Cjelinu klasicističke epistemè čini mogućnim prije
svega odnos prema saznanju reda. Kad je u pitanju sređivanje
jednostavnih priroda, onda se pribjegava mathesis,
čija je univerzalna metoda Algebra. Kad treba dovesti u
red neke kompleksne prirode (predstave uopšte, onakve kakve
su date u iskustvu), treba obrazovati taksinomiju, a za
to, opet, treba formirati sistem znakova. Znaci se prema
složenim prirodama odnose kao algebra prema jednostavnim
prirodama. Ali ukoliko se empirijske predstave moraju
analizirati kao jednostavne prirode, očevidno je da se
taksinomija odnosi na mathesis; i obrnuto, pošto je percepcija
evidentnog samo poseban slučaj taksinomije. Isto
tako znaci koje utvrđuje misao obrazuju svoju algebru
kompleksnih predstava; a sama algebra je metod kojim
se jednostavnim prirodama utvrđuju znaci i pomoću koga
se s njima operiše. Imamo, dakle, slijedeći raspored:
OPŠTA NAUKA O REDU
JEDNOSTAVNE PRIRODE
1
MATHESIS
t
ALGEBRA
«-■
KOMPLEKSNE PREDSTAVE
!
TAKSINOMIJA
t
ZNACI
Ali to nije sve. Taksinomija osim toga implicira i izvjestan
continuum stvari (ne-diskontinuitet, punoća bića) i
izvjesnu snagu imaginacije koja omogućava da se pojavi
i ono što ne postoji, ali što samim tim ukazuje na određen
kontinuitet. Mogućnost nauke empirijskih redova zahtijeva
stoga analizu saznanja — analizu koja će morati da pokaže
kako se skriveni (ili pomućeni) kontinuitet bića može rekonstruisati
pomoću vremenske veze diskontinuiranih predstava.
Otuda potreba, koja se ispoljavala kroz čitav klasici-