Rijeci i stvari - Monoskop

GLAVA SESTA
RAZMJENA
I ANALIZA BOGATSTVA
U doba klasicizma nema ni života ni nauke o životu;
nema ni filologije. Postoji samo istorija prirode i opšta
gramatika. Nema, takođe, ni političke ekonomije, jer na
planu znanja proizvodnja nije postoj Eda. Nasuprot tome,
u X V II i X V III vijeku postoji pojam koji nam je ostao
blizak iako je za nas izgubio svoju prvobitnu preciznost.
Uz to i ne postoji pravi »pojam « o kome bi trebalo govoriti,
jer on zapravo i ne zauzima mjesto u okviru sistema
ekonomskih koncepata koje bi mogao djelimično pomjeriti
oduzimajući im pri tome nešto od njihovog smisla i
njihova uticaja. U pitanju je prije jedan opšti domen; to
jest, koherentan i dobro stratifikovan sloj koji obuhvata,
kao niz parcijalnih elemenata, pojmove o vrijednosti, cijeni,
trgovini, prometu, renti, interesu. Taj . domen — osnov
i predmet »ekonomije« u periodu klasicizma — bio je
domen bogatstva. Nepotrebno je da ovim povodom postavljam
o pitanja koja proizilaze iz ekonomije drukčijeg tipa,
na primjer, ekonomije zasnovane na proizvodnji ili radu.
Nepotrebno je analizirati i njene raznovrsne koncepte (čak,
i naročito, ako njihovo ime kasnije nastavlja da živi, uz
izvjesnu analogiju), ne vodeći računa o sistemu u kome
oni dobijaju svoje pozitivne odlike. To bi isto bilo kao
kad bismo htjeli analizirati lineovski rod izvan istorije
prirode ili teoriju vremena kod Bozea ne vodeći računa o
činjenici da je opšta gramatika bila istorijski uslov za sam
nastanak takve teorije.
Stoga treba izbjegavati svako retrospektivno čitanje
koje bi klasičnoj analizi bogatstva pridavalo samo naknad­