Rijeci i stvari - Monoskop

RAZMJENA 233
gledanja na jezik, a u djelima Džonstona i Tum efora odjednom
pada u oči njihov način gledanja na prirodne jedinke),
način postojanja novca i bogatstva — budući vezan
za čitavu jednu praksu i mrežu institucija — posjedovao
je mnogo veći stepen istorijskog viskoziteta. Prirodnim
bićima i jeziku nije bila potrebna duga merkantilistička
operacija da bi stupili u domen predstave, da bi se
podvrgli njenim zakonima i od nje dobili svoje znakove i
svoja načela.
IV ZALOG I CIJENA
Klasična teorija o novcu i o cijenama razrađena je
tokom istorijskog iskustva koje nam je dobro poznato.
Prije svega treba istaknuti preuzimanje monetarnih znakova,
koje je u Evropi počelo dosta kasno — u X V II vijeku;
treba Ii tražiti prve znake svijesti o tom procesu u Kolberovoj
tvrdnji da je metalna masa u Evropi stabilna i da se
priliv američkog zlata može zanemariti? U svakom slučaju,
krajem vijeka može se konstatovati da metal postaje
veoma rijedak: opadanje trgovine, pad cijena, teškoće, oko
plaćanja dugova, renti i poreza, devalorizacija zemljišnih
posjeda. Otuda velika serija devalvacija koje su se desile
u Francuskoj u prvih petnaest godina X V III vijeka, čiji je
cilj bio povećavanje fonda valute: jedanaest »padova« (revalvacija)
koji se protežu od 1. decembra 1713. do 1. septembra
1715, i čiji je cilj — mada su krahirali — da puste u
promet metal koji je skriven; čitav niz mjera kojima se
smanjuje stopa renti i umanjuje nominalni kapital; pojava
banknota 1701, koje je država uskoro zamijenila rentama.
Između ostalog, i Loovo iskustvo je omogućilo pojavu metalnog
novca, povećanje cijena, ponovnu valorizaciju zemlje,
oživljavanje trgovine. Ukazi iz januara i maja 1726. propisuju
uvođenje stalnog metalnog novca za čitav X V III vijek:
oni naređuju kovanje zlatnika koji će sVe do revolucije
vrijediti 24 türske livre.
Obično se u tim iskustvima i njihovom teorijskom
kontekstu, kao i diskusijama koje su izazvali, gleda sukob
između zagovornika monete-znaka i monete-robe. S jedne
strane je Lo, sa Terasonom (29), Ditoom (Dutot) (30),
Monteskjeom (31), vitezom od Žokura (de Jaucourt) (32);
s druge strane su Pari-Diveme (Paris-Duvemey) (33), kan­