Rijeci i stvari - Monoskop

2 8 4
RIJECI I STVARI
ka nego i sličnost sa drugim: kao nosilac identičnosti i
razlika, znak bliskosti, obilježje srodnosti, on će postati
oslonac svake istorije jezika. Pomoću njega istorija će stupiti
u dubinu same riječi.
V IDEOLOGIJA I KRITIKA
U opštoj gramatici, u istoriji prirode i u analizi bogatstva,
krajem XVIII vijeka, došlo je do preokreta koji
svuda ima isto obilježje. Znaci koji su izazivali predstave,
analiza identičnosti i razlika s kojom se moglo započeti, tabela
— kontinuirana i artikulisana u isti mah — stvarana
na osnovu obilja sličnosti, utvrđeni poredak empirijskih jedinica,
sve to nije se više moglo zasnivati na pukom podvostručenju
predstave u odnosu na samu sebe. Od tog
preokreta* ono što predmetima želje daje vrijednost nisu
samo drugi predmeti koje želja može sebi predstaviti, nego
upravo ono što je nesvodljivo na predstavu, a to je rad;
ono što nam omogućava da okarakterišemo jedno ljudsko
biće nisu elementi koji se mogu analizirati prema predstavama
o biću uopšte, nego izvjestan unutrašnji odnos prema
tome biću, koji nazivamo organizacija; ono što nam
omogućava da definišemo jedan jezik nije način na koji
jezik predstavlja predstave, nego izvjesna interna arhitektura,
izvjestan način modifikovanja riječi u zavisnosti od
međusobnog položaja, to je fleksioni sistem. U svim tim
slučajevima odnos predstave prema samoj sebi i odnosi
koji se mogu uspostaviti izvan svake kvantitativne mjere
prolaze kroz uslovnosti izvan same predstave. Da bismo
povezali predstavu o smislu sa predstavom o riječi, treba
se pozvati na čisto gramatičke zakone jezika koji je podređen
strogom sistemu fonetskih modifikacija i sintetičke
subordiniranosti. U doba klasicizma jezici su imali gramatiku
jer su posjedovali moć predstavljanja; sada oni predstavljaju
na osnovu te gramatike koja je za njih kao istorijsko
naličje, jedna unutrašnja i nužna dimenzija čije reprezentativne
vrijednosti predstavljaju samo vanjsko blještavo
lice. Da bismo povezali u definitivan spreg parcijalnu
strukturu i globalnu vidljivost živog bića, treba se pozvati
na čisto biološke zakone koji, izvan svih signalnih obilježja
i kao iza njih, organizuju odnose između funkcija i
organa; živa bića više ne definišu njihove sličnosti, njihove