Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Modele</strong> <strong>zarządzania</strong> <strong>uczelniami</strong> w <strong>Polsce</strong><br />
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego<br />
Ze względu na kluczowe znaczenie dydaktyki dla funkcjonowania uczelni, zarządzanie nią<br />
w oczywisty sposób musi się łączyć z pozostałymi sferami działania uczelnią: badaniami<br />
naukowymi, zarządzaniem zasobami ludzkimi czy zasobami materialnymi.<br />
Proces badawczy<br />
Biorąc po uwagę fakt, iż wprowadzane zmiany legislacyjne mają na celu, między innymi,<br />
internacjonalizację badań naukowych prowadzonych w <strong>Polsce</strong>, w tym mocniejsze zaznaczenie<br />
pozycji na arenie międzynarodowej, konieczna jest precyzyjna operacjonalizacja tego celu. Zależy<br />
ona od poziomu, w jakim szkoła wyższa jest przygotowana do podjęcia i realizacji badań<br />
naukowych. Decydują o tym zasoby, jakimi szkoła dysponuje (głównie zależne od budżetu<br />
przeznaczanego na badania) oraz sprawność organizacyjna jednostki.<br />
Sprawne zarządzanie badaniami w szkołach wyższych wymaga uwzględnienia kilku<br />
podstawowych charakterystyk określających poziom złożoności owego procesu, takich jak wielość<br />
i różnorodność źródeł finansowania badań, interdyscyplinarny charakter większości realizowanych<br />
badań, realizowanie badań w ramach konsorcjów lub w ramach innych systemów wielopartnerskich,<br />
zachowanie wciąż zmieniających się i stawiających co raz to wyższe wymagania<br />
standardów międzynarodowych.<br />
Realizacja założonej strategii oraz przyjętych celów w warunkach wielości i różnorodności<br />
źródeł finansowania badań wymaga sprawnie funkcjonującej struktury organizacyjnej<br />
zapewniającej modelowe zarządzanie realizowanymi projektami badawczymi. Już pobieżna<br />
analiza przypadków europejskich uczelni badawczych wskazuje na konieczność tworzenia wysoko<br />
wyspecjalizowanych jednostek, których zadaniem jest aplikowanie o programy badawcze (różnego<br />
typu), ich koordynowanie, prowadzenie pełnej obsługi finansowej, waloryzowanie (komercjalizowanie<br />
badań) oraz przygotowywanie sprawozdań. Strategia określająca badania winna być<br />
wkomponowana w strategie całościową uczelni. W znaczących uczelniach europejskich jest<br />
przeważnie określana przez zespoły (komitety, rady, itp.) składające się z wybitnych uczonych<br />
zatrudnianych w danej uczelni oraz osoby reprezentujące gospodarkę.<br />
W ramach raportu opracowano model <strong>zarządzania</strong> badaniami naukowymi. Uwzględniono<br />
dwie perspektywy – perspektywę badacza (zespołu badawczego) i perspektywę uczelni.<br />
W związku z pierwszą perspektywą wyodrębniono dwanaście źródeł finansowania badań<br />
naukowych, możliwych do wykorzystania w dzisiejszym otoczeniu prawnym. Przedstawiono<br />
kolejne fazy związane z oceną projektu i podkreślono konieczność włączenia do procesu<br />
<strong>zarządzania</strong> wiedzą w uczelni zarówno pozytywnych doświadczeń, jak i opisu porażek, jakie<br />
ponoszą badacze w aplikowaniu o środki na badania. Jeśli chodzi o perspektywę uczelni, postuluje<br />
się powołanie Ośrodka Wspierania Badań Naukowych, którego celem byłoby zarządzanie<br />
portfelem projektów przez uczelnię, jak również wspieranie badaczy w wyszukiwaniu źródeł<br />
finansowania ich pomysłów badawczych, pośredniczenie w budowaniu zespołów (zwłaszcza<br />
międzynarodowych) i komercjalizacja badań. W modelu położono nacisk na takie zadania, które<br />
mają na celu analizę projektów badawczych pod kątem zgodności z celami strategicznymi uczelni<br />
(te z kolei muszą być zgodne z polityka państwa w tym zakresie), a także ocenę ryzyka realizacji<br />
projektu badawczego (finansowanie, wykorzystanie zasobów itp.). Model przedstawia wszystkie<br />
fazy <strong>zarządzania</strong> realizacją projektu badawczego, w tym monitorowanie, publikowanie wyników<br />
badań, rozliczanie, nie tylko pod kątem prawno – finansowym, ale też osiągnięcia zamierzonych<br />
celów oraz efektywności badawczej. Postuluje się również:<br />
− wprowadzenie wyraźnego rozróżnienia: „uczelnia badawcza” i „uczelnia dydaktyczna”,<br />
w oparciu o trzy kryteria: zasoby kadrowe, aparatura i infrastruktura badawcza spełniająca<br />
standardy międzynarodowe, budżet uczelni 50% / 50% w zakresie finansowania badań<br />
Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego<br />
31-007 Kraków, ul. Gołębia 24<br />
10