Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
2.5.2.1.4.1. Umowy o pracę (zawierane na podstawie Kodeksu pracy):
a. Umowa na czas określony, powinny być zawierane w odniesieniu do wszystkich
pracowników po okresie próbnym, a także do realizacji grantów. Zwracamy tutaj uwagę na
niewłaściwą praktykę krótkiego okresu, zwykle 1 roku, zawierania umowy na czas określony.
Pamiętając o tym, że tylko 2 kolejne umowy mogą być zawierane na czas określony, umowy
te powinny być zawierane na dłuższe okresy pozwalające na pełne sprawdzenie
przydatności danej osoby (np. 2-4 lata).
b. Umowy na czas nieokreślony, powinny z zasady dotyczyć osób sprawdzonych jako
pracowników po wykonaniu dwóch umów na czas określony. Wygaśnięcie stosunku pracy
wskutek osiągnięcia wieku emerytalnego dotyczy tylko nauczycieli akademickich. Oznacza
to, że wszystkie pozostałe grupy pracowników mogą pozostawać w stosunku pracy
w sposób nielimitowany wiekiem. Ustanie stosunku pracy z nimi może nastąpić jedynie na
zasadach ogólnych zawartych w Kodeksie Pracy (np. rozwiązanie za porozumieniem stron
lub wypowiedzenie). Uczelnie mogą wprowadzić wewnętrzne systemy zachęt ułatwiających
podjęcie decyzji o rozstaniu się z uczelnią, przy jednoczesnym zwolnieniu etatu.
Przykładowo, na jednym z uniwersytetów wprowadzono wewnętrzne unormowanie, na mocy
którego każdy pracownik zatrudniony na czas nieokreślony, który zwróci się o rozwiązanie
stosunku pracy za porozumieniem stron z 24-miesięcznym wyprzedzeniem, otrzymuje
w każdym z tych miesięcy dodatkowe wynagrodzenie równe 20% jego uposażenia
zasadniczego.
c. Umowy na czas wykonania określonej pracy, są wprawdzie przewidziane w prawie pracy,
ale ich zawarcie jest dosyć „kłopotliwe” dla obu stron. Rodzą się bowiem niekiedy problemy
z określeniem, kiedy dana praca jest „wykonana”. W konsekwencji nie rekomendujemy tej
postaci nawiązania stosunku pracy.
d. Umowy na zastępstwo w praktyce są zawierane przede wszystkim w odniesieniu do osób
niebędących nauczycielami akademickimi na czas uzasadnionej, dłuższej nieobecności
pracownika (spowodowanej zwłaszcza chorobą).
2.5.2.1.4.2. Umowy cywilnoprawne
a) Umowy o dzieło, mogą być zawierane jedynie wtedy, gdy ich rezultatem jest „dzieło”,
posiadające samodzielny, niezależny od jego wykonawcy byt. Przykładowo mogą one
obejmować wygłoszenie cyklu wykładów.
b) Umowy zlecenia (a ściślej: umowa z art. 750 k.c.), polegają na wykonaniu określonych
czynności dla uczelni. Jeżeli zleceniobiorca obowiązany jest podporządkować się
poleceniom zleceniodawcy, a jednocześnie umowa ma być wykonywana w miejscu pracy
w określonych godzinach, to wtedy niezależnie od nazwy jest to umowa o pracę, o czym
kadra zarządzająca uczelnią powinna pamiętać.
2.5.2.1.5. Zasady zatrudniania pracowników przy realizacji projektów
Specyfika prac dotyczących projektów została wyżej przedstawiona. Ze względu na
określony czas realizacji projektu trudno jest zapewnić stałe związanie badaczy z uczelnią (biorąc
pod uwagę przepisy prawa pracy, wykluczające zatrudnianie wielokrotnie tej samej osoby na czas
określony). Novum w tym zakresie mogłoby stanowić zatrudnianie takich pracowników na
niespotykanych dotąd zasadach, zamieszczając w umowie o pracę klauzulę, iż do obowiązków
pracowniczych, których niedopełnienie umożliwia wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku
pracy, należy pozyskanie grantów zapewniających między innymi pokrycie całości lub części
Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego
31-007 Kraków, ul. Gołębia 24
104