Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Opracowując strategię należy uniknąć dwóch „pułapek”.
Pierwszą z nich jest tendencja do „bezpiecznego” sformułowania Strategii, polegającego na
tym, że na koniec kadencji organy jednoosobowe je opracowujące (rektorzy i dziekani) będą mogli
wykazać się ich zrealizowaniem. Sposobem (pozornego) wywiązania się z obowiązku opracowania
strategii jest zredagowanie jej bardzo ogólnie i/lub używając zwrotów wyrażających raczej intencje
aniżeli weryfikowalne zamierzenia. Przykładem tego jest wskazanie, że Uczelnia będzie dążyła do:
1) znacznego wzrostu liczby studentów.
2) istotnego wzrostu wysokokwalifikowanej kadry naukowej,
3) zdecydowanego wzrostu płac, itd.
Z takich zadań z pewnością każdy rektor się wywiąże, gdyż w istocie nie podlegają one weryfikacji.
Drugą pułapką jest wyznaczanie konkretnych celów, które mają zostać zrealizowane
w podanych ściśle terminach. Oznacza to mylenie strategii z realizacją bieżących zadań uczelni.
Prawidłowo sformułowana strategia powinna wskazać konkretne, nieliczne (1-3 ) cele, do
zrealizowania których uczelnia dąży, oraz konkretne środki zmierzające do ich realizacji.
W rezultacie cele zostają określone w sposób dość ogólnie, natomiast weryfikacji podlega sposób
ich osiągania.
Przykładowo, celem może być znalezienie się w ciągu 5 lat w rankingu „X” w drugiej setce
uczelni, co zależy od uzyskania stosownej liczby punktów, według kryteriów ogłoszonych przez
organizatora rankingu (np. liczbę publikacji w określonych czasopismach o międzynarodowej
renomie (np. Nature lub Science). Środkami wiodącymi do tego celu będzie np. stworzenie
szczególnych możliwości aktywności naukowej (np. zatrudnienie naukowców z zagranicy,
ograniczenie pensum, dydaktycznego o połowę przez 2 lata najlepszych nauczycieli
akademickich, stworzenie zachęt materialnych – np. 10 tys zł dla autora, którego artykuł zostanie
ogłoszony we wskazanych czasopismach, itd.). Weryfikacji podlegać będzie zatem sprawdzenie,
czy przyjęte w strategii środki zostały zrealizowane (np. czy został ogłoszony konkurs
o rzeczywistym zasięgu międzynarodowym i czy uczelnia zarezerwowała wystarczające środki na
pozyskanie „gwiazdy”).
Dodać należy, że opracowanie strategii powinno poprzedzać dokładne rozeznanie
w sytuacji konkretnej uczelni. Dobrym instrumentem może okazać się analiza SWOT.
Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego
31-007 Kraków, ul. Gołębia 24
43