Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

More documents

Recommendations

Info

Modele zarządzania uczelniami w Polsce Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Ustrój uczelni, jej wizja, misja i strategia rozwoju Podstawową misją każdej uczelni jest odkrywanie i przekazywanie prawdy. Współpraca z otoczeniem stanowi jej misję szczególną. Dążąc do jej realizacji uczelnia powinna przestrzegać wielu fundamentalnych zasad (według znowelizowanej ustawy o szkolnictwie wyższym m.in. zasady poszanowania praw chroniących własność intelektualną). Uczelnie są jednostkami autonomicznymi. Ich autonomia rozciąga się na wszystkie obszary działania uczelni i wyraża głównie w wolności prowadzenia badań naukowych oraz kształcenia studentów. Organy administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego nie mogą władczo wkraczać w sferę działalności wykonywanej przez uczelnię, jeżeli nie zezwala im na to przepis rangi ustawowej. Zakaz ten stanowi jedną z gwarancji konstytucyjnej zasady autonomii uczelni. Prawo o szkolnictwie wyższym posługuje się trzema kryteriami podziału uczelni na różne kategorie. Podstawowym podziałem jest podział uczelni na publiczne i niepubliczne szkoły wyższe dokonany ze względu na osobę założyciela. Uczelnia jest osobą prawną, która posiada zasadniczo dwa rodzaje organów: organy kolegialne oraz organy jednoosobowe. Organy te mają różny charakter oraz kompetencje. Są one powoływane w różny sposób. Organem kierującym uczelnią jest rektor, który według znowelizowanej ustawy może być wyłoniony w drodze wyborów albo w drodze konkursu. Prawidłowemu wypełnianiu zadań przez uczelnię powinna służyć odpowiednio wypracowana przez nią strategia rozwoju. Powinna ona wskazać konkretne, nieliczne (2-3) cele, do zrealizowania których uczelnia dąży. Ich opracowanie powinno nastąpić według zasady SMART (Simple, Measurable, Achievable, Relevant, Timely defined). Ponadto strategia ta powinna wskazać też konkretne środki zmierzające do realizacji tych celów. Środki te powinny zostać tak określone, aby możliwe było ich zweryfikowanie. Samorządność akademicka i menedżerska Nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w istotny sposób wpływa na możliwość wyboru podstawowego modelu zarządzania uczelnią opartego albo na samorządności akademickiej (z dominującą rolą ciał kolegialnych), albo na samorządności menadżerskiej (z dominującą rolą rektora-menadżera). Ustawa dopuszcza bowiem możliwość powoływania rektora uczelni publicznych i prywatnych w drodze konkursu (za wyjątkiem uczelni wojskowych oraz uczelni służb państwowych, art. 73 ust. 1 oraz 74 ust. 1 oraz art. 72 ust. 1). Kierownicy podstawowych jednostek organizacyjnych (PJO) także mogą być powoływani w drodze konkursu (art. 76 ust. 1). Możliwość powołania rektora oraz kierowników PJO w drodze konkursu umożliwia powierzenie im wykonania konkretnych zadań, ważnych dla przyszłości uczelni. Drugą istotną zmianą wprowadzoną w ustawie jest wymóg tworzenia konwentu w publicznych uczelniach zawodowych. We wszystkich pozostałych uczelniach tworzenie konwentu jest nie tylko możliwe, ale i wskazane. Konwent, z którym senat uczelni może współdzielić podejmowanie decyzji, staje się drugim ciałem kolegialnym uczelni, którego zasadniczym celem jest zapewnienie współpracy z interesariuszami zewnętrznymi (art. 63 i 64). Konwent, w skład którego mogą wchodzić przedstawiciele pracodawców, samorządów zawodowych czy jednostek samorządu terytorialnego, ma zapewnić lepsze rozeznanie w potrzebach edukacyjnych regionu. Obecność w konwencie przedstawicieli pracodawców może także ułatwić spełnienie ustawowego wymogu konsultowania z nimi programów nauczania (art. 4 ust. 4), by dostosować je do wymagań rynku pracy. Zachowując ustawową zasadę autonomiczności uczelni (art. 4 ust. 1), statut określa podstawowe ramy funkcjonowania danej szkoły wyższej – w tym dotyczące trybu powoływania Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego 31-007 Kraków, ul. Gołębia 24 8
Modele zarządzania uczelniami w Polsce Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego rektora oraz utworzenia konwentu. Uwzględniając możliwość istnienia w uczelni jednego bądź dwóch uczelnianych ciał kolegialnych oraz powoływania rektora w drodze wyboru bądź konkursu, w polskich warunkach możliwe są cztery zasadnicze modele funkcjonowania uczelni: − elekcyjno-unikameralny (uczelnia posiadaja tylko senat, jako uczelniany organ kolegialny; rektor pochodzi z wyboru - model samorządności akademickiej); − elekcyjno-bikameralny (w uczelni obok senatu funkcjonuje konwent, a rektor jest wybierany - model samorządności akademickiej); − konkursowo-unikameralny (uczelnia z senatem, przy rektorze powoływanym w drodze konkursu - model samorządności menadżerskiej); − konkursowo-bikameralny (w uczelni obok senatu funkcjonuje konwent, a rektor jest powoływany w drodze konkursu - model samorządności menadżerskiej). Proces dydaktyczny Jedną z podstawowych misji uczelni jest kształcenie studentów. Z tego powodu zarządzanie procesem dydaktycznym – czyli efektywne wykorzystanie materialnego i kadrowego potencjału uczelni – jest podstawowym zadaniem stojącym przed każdą uczelnią. Dodatkowo – wprowadzenie Krajowych Ram Kwalifikacji, sprawia, że musi ulec zmianie filozofia edukacji we wszystkich typach uczelni w Polsce. Podstawą ustalania programu studiów przestają być standardowe treści kształcenia zapisane dla poszczególnych kierunków (jak to ma miejsce na gruncie dotychczasowego stanu prawnego; patrz załącznik do Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 roku w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia - Dz. U. Nr 164, poz. 1166 z późn. zm.), ale efekty kształcenia określane przez senat uczelni samodzielnie, bądź też na podstawie określonych w rozporządzeniu wzorcowych opisów efektów kształcenia (art. 9 oraz 11). Szczególne uprawnienia przysługują w tym względzie podstawowym jednostkom organizacyjnym prowadzącym studia na kierunkach w ramach obszarów kształcenia zgodnym z posiadanymi uprawnieniami habilitacyjnymi (art. 11 ust. 1). Znowelizowana ustawa zostawia więc uczelniom dużo szerszą autonomię w kształtowaniu programów nauczania oraz tworzeniu nowych kierunków studiów. Nakłada na nie jednocześnie obowiązek precyzyjnego określania oczekiwanych efektów kształcenia na poszczególnych poziomach studiów oraz sposobów weryfikowania osiągniętych efektów. Dodatkowym ustawowym obowiązkiem stało się stworzenie i doskonalenie uczelnianego systemu zapewniania jakości kształcenia. Ustawodawca przy tym nie wskazał konkretnych rozwiązań, pozostawiając to w gestii autonomicznych decyzji uczelni. Jedynym wymaganym elementem wspomagającym troskę o jakość kształcenia jest konieczność monitorowania losów absolwentów w celu dostosowania oferty dydaktycznej do potrzeb rynku pracy (art. 13a). Zarządzanie procesem dydaktycznym musi zostać dostosowane do nowelizacji ustawy w zakresie: − planowania (wychodzącego od opracowanej w uczelni oraz podstawowa jednostka organizacyjna uczelni strategii rozwoju a uwzględniającego strategie rozwoju całego kraju, jak i regionu); − organizowania (wprowadzenie Krajowych Ram Kwalifikacji sprawia, że w ciągu najbliższych lat wszystkie kierunki studiów będą musiały ulec przeorganizowaniu, by dostosować je do wymogów Krajowych Ram Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego); − kierowania (istotnym elementem jest stałe uwzględnianie potrzeb i wymagań rynku pracy); − kontrolowania (ze szczególnym uwzględnieniem konieczności stworzenia i doskonalenia uczelnianego systemu zapewniania jakości kształcenia). Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego 31-007 Kraków, ul. Gołębia 24 9
Page 1 and 2: Uniwersytet Jagielloński Centrum B
Page 3 and 4: Modele zarządzania uczelniami w Po
Page 7: Modele zarządzania uczelniami w Po
Page 59 and 60:
Modele zarządzania uczelniami w Po
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291:
show all

Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?