Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
rowane, udział innych uczelni w stworzeniu dobra intelektualnego, organizację oraz kompetencje
komisji (podkomisji) do spraw własności intelektualnej. Zauważyć przy tym można podobieństwo
zarówno konstrukcji regulaminów, jak i przyjętych w nich rozwiązań szczegółowych, np.:
a) szerokie rozumienie pojęcia „dobro intelektualne”,
b) w odniesieniu do dóbr intelektualnych powstałych w ramach stosunku pracy – przyjęcie reguły,
że prawa przysługują uczelni,
c) w odniesieniu do dóbr intelektualnych powstałych poza stosunkiem pracy – przyjęcie reguły,
że prawa do dóbr intelektualnych przysługują podmiotowi wskazanemu w umowie,
d) obowiązek zgłoszenia faktu stworzenia dobra intelektualnego, do którego prawa mogą
przysługiwać uczelni,
e) procedura postępowania z dobrem intelektualnym po dokonaniu jego zgłoszenia uczelni,
f) w odniesieniu do podstawowych sposobów komercjalizacji własności intelektualnej (tj.
udostępnienie własności intelektualnej osobom trzecim za wynagrodzeniem, w szczególności
przez udzielenie im licencji do korzystania z dobra intelektualnego, przeniesienie praw na
podmiot trzeci w zamian za zapłatę wynagrodzenia, utworzenie odrębnego podmiotu – spółki
spin-off - z udziałem uczelni, który zajmować się będzie komercjalizacją dobra).
Tak więc treść tych regulaminów zasadniczo odpowiada wymogom art. 86c
znowelizowanej u.p.s.w.
Znowelizowana u.p.s.w. nie zmienia w stosunku do prawa obowiązującego podmiotów
uprawnionych do uzyskania praw własności intelektualnej (gdyż byłoby to sprzeczne
z obowiązującym prawem). Po jego wejściu w życie pozostaną zatem aktualne dotychczasowe
uregulowania zawarte w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej
(t.jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.; cyt. dalej jako „p.w.p.”) oraz ustawie z dnia
4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631
ze zm.; cyt. dalej jako „Pr.aut.”). Ze względu na doniosłość tego zagadnienia, warto przytoczyć
zasady w tym zakresie obowiązujące.
W odniesieniu do wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych
obowiązują zasady określone w art. 11 p.w.p. Wprowadza on regułę, że podmiotem
uprawnionym do uzyskania patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzór użytkowy, jak
również prawa z rejestracji wzoru przemysłowego jest twórca. W przypadku jednak gdy wynalazek,
wzór użytkowy albo wzór przemysłowy został dokonany w wyniku wykonywania przez twórcę
obowiązków ze stosunku pracy albo z realizacji innej umowy, patent, prawo ochronne na wzór
użytkowy oraz prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, przysługuje pracodawcy lub
zamawiającemu, chyba że strony ustaliły inaczej. Zatem jedynie wtedy gdy pracownik uczelni
stworzy wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy, uczelni tej, jeśli nic innego nie wynika
z umowy, przysługuje prawo do uzyskania patentu, prawa ochronnego oraz prawa z rejestracji
wskazanych dóbr niematerialnych. W pozostałych przypadkach uczelnia, aby uzyskać w/w prawa
powinna zawrzeć stosowną umowę (dotyczy to m.in. studentów i doktorantów). Podobne reguły
znajdują zastosowanie w odniesieniu do topografii układów scalonych. Stosownie do art. 200
p.w.p. uprawnionym do uzyskania prawa z rejestracji topografii jest twórca, jego następca prawny
albo osoba, z którą twórca jest związany stosunkiem pracy albo inną umową lub która udzieliła
twórcy pomocy przy powstaniu topografii.
Wskazana byłaby więc zmiana statusu studentów oraz doktorantów i wprowadzenie
przepisu, który zezwalałby na analogiczne ich traktowanie jak pracowników w przypadku
stworzenia przez nich wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układów
scalonych.
Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego
31-007 Kraków, ul. Gołębia 24
141