Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Główne procesy kadrowe występujące w uczelniach i wyodrębnione do bardziej
szczegółowej analizy to:
6. Planowanie zatrudnienia
7. Nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy
8. Ocena pracy pracowników
9. Rozwój pracowników
10. Motywowanie i wynagradzanie
2.5.1. Planowanie zatrudnienia
2.5.1.1. Stan prawny
Wedle art. 66 ust. 1 a) oraz art. 70 ust. 1, zarówno rektor, jak i kierownik podstawowej
jednostki organizacyjnej uczelni opracowują – odpowiednio - strategię rozwoju uczelni oraz
jednostki. Jednym z zasadniczych elementów tej strategii powinno być planowanie zatrudnienia.
2.5.1.2. Uwagi wprowadzające
Planując zatrudnienie należy mieć na względzie trojakiego rodzaju działalność na
uczelniach: dydaktyczną, naukową i organizacyjną. Znalazło to wyraz w znowelizowanej
u.p.s.w. :
Według art. 111 ust. 2, pracownicy naukowo-dydaktyczni są obowiązani:
1) kształcić i wychowywać studentów (…),
2) prowadzić badania naukowe i prace rozwojowe, rozwijać twórczość naukową albo
artystyczną,
3) uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni.
W niektórych uczelniach wskazany jest procentowy rozdział tych rodzajów aktywności, co
w szczególności pomaga w ustaleniu wielkości dopuszczalnych godzinowych obciążeń.
W uczelniach zasadniczym trzonem kadry jest właśnie grupa pracowników naukowodydaktycznych,
realizujących tradycyjny model uniwersytetu zgodnego z koncepcją Wilhelma von
Humboldta, zakładającą jedność nauczania (dydaktyki) i nauki. 20
Przepis art. 111 ust. 3 ogranicza zakres obowiązków pracowników naukowych do
wymienionych ostatnio w punktach 2 i 3. 21
Z kolei pracownicy dydaktyczni są obowiązani:
1) kształcić i wychowywać studentów (…),
2) podnosić swoje kwalifikacje zawodowe,
3) uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni.
Szczególnym, dodatkowym obowiązkiem nauczycieli akademickich 22 posiadających tytuł
naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego jest kształcenie kadry.
Pracowników uczelni można podzielić na dwie grupy:
− Pracownicy merytoryczni, do których zaliczamy nauczycieli akademickich, z wyłączeniem ich
szczególnej kategorii, tzn. dyplomowanych bibliotekarzy oraz dyplomowanych pracowników
20 Por. S. Waltoś, Korzenie współczesnego szkolnictwa wyższego – ścieżki tradycji, (w:) Szkolnictwo wyższe w Polsce.
Ustrój – prawo – organizacja, pod red. S. Waltosia i A. Rozmusa, Rzeszów 2009, s. 26 i n.
21 Statystyczne zestawienia z 10 lat (do r. 2005) dotyczące placówek prowadzących badania naukowe w Polsce oraz
liczbę pracowników naukowo-badawczych w tychże placówkach przedstawia A. Kędzior i A. Ordon, Organizacja i
prowadzenie badań naukowych w szkole wyższej (w:) S. Waltoś, op. Cit., s. 410-411.
22 Warto zauważyć, że pojęcie „nauczyciela akademickiego” ma przedwojenny rodowód, por. S. Waltoś, op. cit. s. 33
Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego
31-007 Kraków, ul. Gołębia 24
91