Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
negatywna ocena działalności naukowej lub dydaktycznej jest tożsama z negatywnym
wynikiem całości dokonań danej osoby. Nie widzimy takiej potrzeby w odniesieniu do
działalności organizacyjnej – w razie ciężkiego naruszenia obowiązków organizacyjnych istnieją
właściwe instrumenty prawa pracy, a jednocześnie nie sądzimy, aby działalność organizacyjną
mogły ocenić ciała kolegialne. Właściwej oceny mogą dokonać jedynie przełożeni, podobnie jak
zdecydować o jej konsekwencjach przy uwzględnieniu prawnej ochrony pracowników
wynikających z Prawa pracy (np. aktywny udział w związkach zawodowych przy podejmowaniu
decyzji o zwolnieniu).
Poniżej przedstawimy zasady oceny naukowej i dydaktycznej.
2.5.3.2.1. Zasady oceny działalności naukowej
Obserwacja sposobu dokonywania ocen przez uczelnię nasuwa wniosek, że jest ona równie
pracochłonna, co nieefektywna. Odbywa się ona najczęściej dwustopniowo, przez wieloosobowe
komisje.
Naszym zdaniem ocena powinna być dwojaka: ilościowa i jakościowa.
Ocena ilościowa powinna być dokonywana według jednolitych zasad stosowanych
w jednorodnej lub porównywalnej grupie pracowników. Ocena ta służy kilku celom:
1. Suma punktów wszystkich zatrudnionych umożliwia zbadanie trendów na wydziale w
kolejnych latach (może się okazać, że wielkość ta jest względnie stała, bądź też że maleje
lub zwyżkuje);
2. Zbiorcze zestawienie wszystkich pracowników wydziału pozwala na ustalenie, jaki jest
odsetek zatrudnionych przyczyniających się do rozwoju wydziału, a jaki ciągnie go „w dół”;
3. Zestawienie umożliwia określenie miejsca każdego pracownika w stosunku do pozostałych,
a zwłaszcza w stosunku do średniej lub mediany wydziału;
4. Zestawienie umożliwia usytuowanie miejsca kandydata zgłaszającego się na konkurs
w stosunku do średniej wydziału (chociażby nie był jego pracownikiem);
5. Określenie przez senat minimalnego progu dokonań stosunku do średniej wydziału lub
mediany wydziału umożliwia określenie w sposób automatyczny negatywnej oceny.
Sposób dokonywania oceny osiągnięć naukowych powinien obejmować:
1. Kryteria oceny, które powinny być jednolite dla jednorodnych grup nauczycieli akademickich
(np. prawników, biotechnologów itd.);
2. Ankiety (wzory ankiet) powinny być dostępne przed okresem „rozliczeniowym” i wypełniane
corocznie, a każdy pracownik powinien być informowany przez dziekana o jego miejscu na
liście; dzięki temu będzie mógł w ciągu kolejnego roku uzupełnić swój dorobek;
3. Minimalne progi (określone Statucie), poniżej których ocena jest automatycznie negatywna
(np. 5% średniej danego wydziału). Jednocześnie byłoby celowe, aby w Statucie zostały
wskazane minimalne progi także dla pozostałych ocen: tzn. „pozytywnej” (np. 50% średniej
wydziału) oraz „wyróżniającej” (np. 200% średniej wydziału);
4. Uzyskanie minimalnych progów ilościowych nie musi oznaczać, że dany pracownik
automatycznie osiągnął pozytywną ocenę. W Statucie można bowiem przewidzieć
również ocenę jakościową dorobku naukowego (vide niżej).
Przykładowo, na jednym z uniwersytetów polskich przyjęto następującą ankietę stanowiącą
podstawę ilościowej oceny działalności naukowej – załącznik nr 4.
Oprócz oceny ilościowej należy przeprowadzić ocenę jakościową.
Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego
31-007 Kraków, ul. Gołębia 24
109