Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
i gwarancji, których wartość nominalna należna do zapłaty w dniu wymagalności, wyrażona
w złotych, nie została ustalona w dniu zawierania transakcji (zob. art. 91 ust. 3 u.f.p.) 131 .
Proponowane zmiany prawa
W uchwalonej przez Sejm ustawie o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym,
ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz
niektórych innych ustaw wprowadzono zapisy, które zmieniają zarządzanie finansami
w uczelniach publicznych w następujących kwestiach:
1) tworzenia oraz zmian stanu funduszy;
2) rozliczeń, w tym ewidencji kosztów, biorąc pod uwagę:
a) rozliczanie kosztów według rodzajów działalności, z wyodrębnieniem finansowania z dotacji
z budżetu państwa oraz z przychodów własnych,
b) w ramach działalności dydaktycznej rozliczanie kosztów w podziale na koszty kształcenia
na studiach stacjonarnych i studiach niestacjonarnych;
3) sposobu dostosowania dotychczasowych zasad gospodarki finansowej szkół wyższych do
postanowień ustawy;
4) komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych z możliwością tworzenia spółek
kapitałowych;
5) obligatoryjności tworzenia regulaminów zarządzania prawami własności intelektualnej oraz
zasad komercjalizacji wyników badan naukowych i prac rozwojowych;
6) programów naprawczych prowadzących do uzyskania równowagi finansowej, uwzględniając
poziom zadłużenia i specyfikę uczelni.
Najważniejsze konsekwencje proponowanych zmian prawnych
1. Konieczność prowadzenia oddzielnej ewidencji kosztów z wyodrębnieniem
finansowania z dotacji z budżetu państwa i z przychodów własnych oraz w podziale na
studia stacjonarne i niestacjonarne (art. 105 oraz art. 92.2), z poniższymi konsekwencjami:
prowadzenie rozłącznej ewidencji wpływów i wydatków dokonywanych wyłącznie z dotacji-
co będzie warunkiem wydzielania środków nie podlegających lokowaniu-a także
prowadzenie wydzielonej ewidencji kosztów studiów niestacjonarnych, będzie pociągać
konieczność wysokich nakładów pracy (generujących dodatkowe koszty), a także
dokonania zmian w zakresie ustawowego określenia czasu pracy nauczycieli
akademickich według poszczególnych rodzajów działalności oraz wprowadzenia zmian
w terminach wypłat wynagrodzeń. Powinny one być rozliczane kartami czasu pracy,
podobnie jak ma to miejsce w projektach unijnych i być wypłacane z dołu a nie jak
dotychczas z góry.
2. Obowiązek (a nie możliwość) utworzenia spółki uczelnianej dla obejmowania
udziałów z tytułu komercjalizacji wiedzy.
3. W związku z tym, że w nowelizowanej ustawie nie znalazły się zapisy działające na
zasadzie lex specialis, środki dotacyjne mogą być przechowywane w bankach
komercyjnych obsługujących uczelnie jedynie na rachunkach bieżących (z niższym
oprocentowaniem) a nie terminowych. Pozostaje m.in. do rozstrzygnięcia kwestia, jak
należy postępować w przypadku gdy dotacja nie wpłynie w umownych terminach
regulowania zobowiązań z tytułu ponoszenia pokrywanych z dotacji kosztów.
131 Analiza porównawcza modeli zarządzania finansami w polskich uczelniach na tle modeli zagranicznych, Umowa nr
25/DS/2010 zawarta w Warszawie w dniu 5 marca 2010 r
Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego
31-007 Kraków, ul. Gołębia 24
208