Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

Modele zarządzania uczelniami w Polsce
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
kształcenia, priorytetach badawczych, współpracy z otoczeniem, czy strategii finansowej. Niestety
takich badań się nie prowadzi powszechnie w polskich uczelniach.
5. Centrum analiz finansowych i kontrolingu.
Centrum takie musi pełnić w uczelni taką samą rolę jak w każdym podmiocie gospodarczym,
ponieważ uczelnie:
− są w przeważającej większości podmiotami dużymi, zatrudniającymi od kilkaset do kilku
tysięcy pracowników, posiadającymi od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy „klientów”, jakimi
są studenci, i licznych kontrahentów,
− prowadzą bardzo zróżnicowaną działalność edukacyjną i naukowo-badawczą, które muszą
opierać się na pełnym rachunku ekonomicznym,
− w celu pozyskania dodatkowych źródeł dochodu na sfinansowanie swoich celów statutowych
i misji, prowadzą również działalność gospodarczą, która musi opierać się na modelu
biznesowym,
− na styku nauki i biznesu, czyli w obszarze transferu technologii, powstaje specyficzna
materia finansowa (wycena własności intelektualnej, zarządzanie portfelem IP, spółki spinoff,
itp.),
− powstaje w nich wiele projektów, wymagających indywidualnego oglądu i kontroli (utworzenia
budżetu i monitorowania), np. projekty finansowane ze środków europejskich, granty
badawcze, organizacja kongresów, promocja, upowszechnianie wyników badań, itd.
Wszystko to, wymusza wręcz planowanie, budżetowanie, nieustanne kontrolowanie
i analizowanie odchyleń od założonych planów. Obszarami zainteresowań Centrum Budżetowania
i Analiz powinny więc być:
1.Kontroling i budżetowanie.
2.Planowanie Cash Flow.
3.Analizy finansowe.
Kontroling i budżetowanie są niezbędnymi elementami składowymi procesu zarządzania
finansami uczelni publicznych, zarówno w modelu scentralizowanym, jak i zdecentralizowanym,
choć w modelu proponowanym preferuje się proces zdecentralizowany.
W modelu scentralizowanym zarządzania finansami uczelni, gdzie decyzje o wszystkich
kosztach, bądź ich części, zapadają na szczeblu centralnym, służy on do kontroli decyzji własnych
decydentów i do analizowania kosztów pogrupowanych według różnych kategorii.
Natomiast w modelu zdecentralizowanym (lub mieszanym) wykorzystywany on jest przez
wszystkich dysponentów środków finansowych, poczynając od najmniejszych miejsc powstawania
kosztów a równocześnie służy do kontroli i analiz na szczeblu centralnym. Każdy z dysponentów
środków, odpowiedzialny za konkretne miejsce powstawania kosztów, ma uprawnienia do
śledzenia w systemie swoich budżetów, ich zaangażowania i dostępności. Ma również obowiązek
sprawdzania poziomu realizacji założonych budżetów po stronie wpływów, bowiem ujemny wynik
końcowy może mieć miejsce nawet przy nie przekroczeniu (pilnowanych przez system)
limitowanych wydatków w sytuacji gdy nie zrealizowane będą założone przychody.
Planowanie Cash flow.
Dbałość o płynność finansową jest konieczna we wszystkich komórkach organizacyjnych
uczelni publicznych nie tylko w kontekście niezbędnego zabezpieczenia zapotrzebowania na
środki pieniężne w poszczególnych okresach i konkretnych terminach ale również w perspektywie
zarządzania ewentualnymi nadwyżkami, czyli projektowania wielkości i okresów inwestycji
finansowych. Planowanie Cash flow jest ułatwione przez zastosowanie narzędzi informatycznych.
Sprawne planowanie przepływów pieniężnych umożliwia prowadzenie racjonalnej i optymalnej
Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego
31-007 Kraków, ul. Gołębia 24
220