Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

More documents

Recommendations

Info

Modele zarządzania uczelniami w Polsce Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego kompleksowego jest odpowiedzią na wynikający z badań Loukkoli postulat objęcia procesami zapewnienia jakości wszystkich obszarów działalności uczelni wskazuje, że proponowane w modelu podejście jest uzasadnione także dotychczasowymi praktykami w tworzeniu systemów zapewnienia jakości w uczelniach. Badania Loukkoli wskazują na to, że w większości badanych uczelni (2/3) stosowane systemy zapewnienia jakości są specyficzne dla uczelni, podporządkowane są jednak ramowym systemom budowanym na poziomie krajowym, w 1/4 badanych uczelni stosowane są systemy, dostosowane do ich potrzeb, bez wykorzystywania gotowych modeli zarządzania jakością, w niewielkiej grupie badanych uczelni (mniej niż 10%) zaadaptowane zostały gotowe modele zarządzania jakością, jak ISO, EFQM, CAF. Ponieważ w Polsce nie został stworzony krajowy model zapewnienia jakości w uczelniach (z wyłączeniem, w odniesieniu do kształcenia, pewnych wytycznych, które można inferować z stosownych uchwał Prezydium PKA), możliwe jest przy tworzeniu systemów zapewnienia jakości w uczelniach wybranie dwóch dróg postępowania: − stworzenia własnego systemu dostosowanego do specyfiki uczelni i jej potrzeb − zaadaptowania gotowych modeli zarządzania jakością W odniesieniu do systemów zapewnienia jakości kształcenia obie te ścieżki są jednakowo uprawnione i podjęcie decyzji należy w tym zakresie do uczelni pod warunkiem odniesienia się do aktualnych wytycznych Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Istniejący w Polsce stan prawny odnoszący się do zarządzania jakością w uczelniach cechuje zatem: − brak ramowego choćby określenia wymagań dla wewnętrznych systemów zapewnienia jakości; można powiedzieć o braku sformułowanego lub wskazanego przepisami modeluwzorca dla budowy tych systemów, − pominięcie w zakresie wewnętrznych systemów zapewnienia jakości – poprzez zawężenie celu ich istnienia – innych dziedzin działalności uczelni poza kształceniem, − rozproszenie szczegółowych wymagań związanych z zarządzaniem jakością w uczelni w wielu przepisach, wśród których można wymienić w szczególności: Ustawę z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, Ustawę z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, towarzyszące wymienionym ustawom rozporządzenia, Statut i uchwały Prezydium PKA oraz wynikające z nich procedury − przymusowa akredytacja kierunków studiów realizowana przez PKA, będąca – w zdecydowanej większości przypadków 87 - jedyną sformalizowaną postacią zewnętrznej oceny wewnętrznych systemów zapewnienia jakości uczelni. Następstwami takiego stanu prawnego są między innymi: − pokusa minimalizmu, związana z projektowaniem „wycinkowych” systemów zapewnienia jakości, ograniczonych – w sensie formalizacji zasad postępowania – wyłącznie do obszaru kształcenia i ukierunkowanych głównie na spełnienie wymagań PKA 88 ; − skazanie uczelni wyższych na domyślne (metodą prób i błędów) poszukiwanie wymagań odnoszących się do ich wewnętrznych systemów zapewnienia jakości. Należy w tym miejscu 87 Wyjątkiem od tej reguły są między innymi przypadki dobrowolnej, zewnętrznej certyfikacji systemów zarządzania jakością uczelni wyższych lub ich jednostek wewnętrznych, realizowane przez krajowe lub zagraniczne jednostki certyfikacyjne. 88 Nawiązując do art. 13 Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, wskazującego osiem podstawowych zadań uczelni, wydaje się że systemy zapewnienia jakości odnoszą się wyłącznie do pierwszego spośród tych zadań, tj. „kształcenia studentów w celu ich przygotowania do pracy zawodowej”. Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego 31-007 Kraków, ul. Gołębia 24 166
Modele zarządzania uczelniami w Polsce Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego zaznaczyć, iż również Statut PKA i obowiązujące w tej organizacji procedury postępowania nie określają w pełni jasno wymagań, jakie z perspektywy akredytacji powinny spełniać wewnętrzne systemy zapewnienia jakości; − w zdecydowanej większości przypadków – wyraźny prymat zewnętrznego systemu zapewnienia jakości nad wewnętrznymi systemami zapewnienia jakości 89 . Chociaż po części sytuację tę można tłumaczyć fazą ewolucji podejścia do zarządzania jakością w polskim szkolnictwie wyższym, to jednak trudno obecną relację pomiędzy obydwiema kategoriami systemów uznać za korzystną, szczególnie zważywszy na częstotliwość i czas trwania procesu akredytacji; − zróżnicowany stopień formalizacji działań projakościowych w różnych obszarach działalności uczelni, zazwyczaj wyższy w obszarze kształcenia na studiach I i II stopnia oraz jednolitych magisterskich a niższy w pozostałych obszarach działalności, w tym w przypadku studiów III stopnia oraz studiów podyplomowych; − ciągle wiodąca rola w wewnętrznych systemach zapewnienia jakości „tradycyjnych” regulacji wewnątrzuczelnianych, takich jak statut, regulamin studiów, uchwały senatu, zarządzenia rektora, uchwały podstawowych jednostek organizacyjnych, przy jednoczesnym braku faktycznych procedur pracy, podpowiadających prawidłowe wzorce zachowań pracownikom uczelni; − nader rzadkie przypadki certyfikowania w uczelniach systemów zarządzania jakością na zgodność z międzynarodowym standardem ISO 9001. W wymienionych nielicznych przypadkach certyfikowane systemy zarządzania jakością są wprowadzone nie w całym obszarze działalności uczelni lecz wyłącznie jednym wydziale czy instytucie. − relatywnie niewielki stopień „penetracji” przez dokumentację wewnętrznych systemów zapewnienia jakości niższych szczebli hierarchicznych uczelni. 2.8.2. Pojmowanie jakości w uczelniach W dyskursie na temat działań projakościowych w uczelniach pojawia się szereg pojęć, częstokroć używanych zamiennie mimo że ich znaczenie nie jest tożsame. Ustosunkowanie się do tej kwestii i ustalenie relacji znaczeniowych pomiędzy wymienionymi pojęciami wydaje się konieczne z uwagi na to, że poprzez poszczególne pojęcia definiujemy w istocie zakres funkcji jakości w uczelniach. I tak 90 : − przez system oceny jakości kształcenia powinniśmy rozumieć ten zbiór struktur, procesów i narzędzi, który jest zaangażowany w diagnozowanie stanu istniejącego jakości kształcenia, − przez system zapewnienia jakości kształcenia należy rozumieć ten zbiór struktur, procesów i narzędzi, który jest ukierunkowany na zapewnienie prawdopodobieństwa spełnienia bieżących wymagań dotyczących jakości kształcenia, − przez system doskonalenia jakości kształcenia należy rozumieć ten zbiór struktur, procesów i narzędzi, którego stosowanie – w powtarzający się sposób – skutkuje zwiększeniem zdolności uczelni do spełnienia wymagań dotyczących jakości kształcenia. Wyżej zdefiniowane systemy powinny być podsystemami w systemach zarządzania jakością uczelni, które w zasadniczy sposób wiążą prawie wszystkie dziedziny ich działalności, 89 Uwagę tę formułujemy na podstawie analizy rozwiązań w zakresie zewnętrznego i wewnętrznych systemów zapewnienia jakości w innych krajach europejskich. Zob. Analiza opisująca systemy zapewnienia jakości kształcenia w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego. Raport Centrum Badań na Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 90 Formułując niniejsze definicje skorzystano z propozycji podanej w normie terminologicznej ISO 9000:2005. Systemy zarządzania jakością. Podstawy i terminologia. Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym Uniwersytetu Jagiellońskiego 31-007 Kraków, ul. Gołębia 24 167
Page 1 and 2:
Uniwersytet Jagielloński Centrum B
Page 3 and 4:
Modele zarządzania uczelniami w Po
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116: Modele zarządzania uczelniami w Po
Page 165: Modele zarządzania uczelniami w Po
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291:
show all

Raport końcowy Modele zarządzania uczelniami w Polsce

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?