Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
144<br />
Sermón 348<br />
que haya otra vida terminada ésta. Y si en ésta les acontece<br />
algo adverso, se consi<strong>de</strong>ran protegidos por el hecho <strong>de</strong> que,<br />
aunque no puedan tener el placer corporal en el mismo cuerpo,<br />
pue<strong>de</strong>n, sin embargo, pensarlo en su mente y, <strong>de</strong>leitándose con<br />
ese pensamiento, conservar la dicha <strong>de</strong>l placer corporal incluso<br />
contra el ataque <strong>de</strong>l dolor también corporal. ¿Acaso no se da<br />
en éstos que el amor arroja fuera el temor? Pero se trata <strong>de</strong>l<br />
amor <strong>de</strong>l más sórdido placer o, mejor, el amor <strong>de</strong> la más torpe<br />
vanidad. En efecto, cuando la presencia <strong>de</strong>l dolor ahuyente el<br />
placer <strong>de</strong> los miembros <strong>de</strong>l cuerpo, permanecerá en el alma<br />
mediante su falsa y vana imagen. Esta vanidad es tan amada,<br />
que, cuando un hombre vano se abraza a ella con todas las<br />
fuerzas <strong>de</strong> su corazón, hasta mitiga la dureza <strong>de</strong>l dolor.<br />
No sólo hemos <strong>de</strong> burlarnos <strong>de</strong> ellos, sino también <strong>de</strong> los<br />
estoicos 3 , pues estas dos sectas, la <strong>de</strong> los epicúreos y la <strong>de</strong><br />
los estoicos, osaron arrojar sus humos contra la luz <strong>de</strong> nuestro<br />
Pablo, según leemos en los Hechos <strong>de</strong> los Apóstoles. También<br />
los estoicos se presentan como muy fuertes; mas no por el<br />
placer <strong>de</strong>l cuerpo, sino por la virtud <strong>de</strong>l alma, y mantienen el<br />
no temer por el mismo no temer, túrgidos <strong>de</strong> orgullo; no<br />
sanados por la sabiduría, sino endurecidos por el error. Y están<br />
tan poco sanos que pensaron po<strong>de</strong>r sanar ellos mismos el<br />
alma enferma. Consi<strong>de</strong>ran que la salud <strong>de</strong>l alma consiste en<br />
que el sabio llegue a no compa<strong>de</strong>cerse siquiera. «Pues, dicen,<br />
trantur, et consumpta ista vita nullam postea credunt futuram; et si quid<br />
eis adversitatis in hac ipsa contingit, eo se munitos existimant, quia corporis<br />
voluptatem, cum eam in ipso corpore tenere non possunt, possunt<br />
tamen animo cogitare, et ea cogitatione sese oblectando, corporalis voluptatis<br />
beatitudinem, etiam contra corporalis doloris impetum custodire.<br />
Numquid non et apud ístos dilectio foras mittit timorem? Sed dilectio<br />
sordidissimae voluptatis, immo dilectio turpissimae vanitatis. Nam cum<br />
ipsam voluptatem <strong>de</strong> membris corpotis itruens dolor excluserit, per falsam<br />
eius imaginem in animo vanitatis remanebit. Quae vanitas tantum<br />
amatur, ut cum eam vanus homo totis viribus cordis amplectitur, etiam<br />
doloris saevitia mitigetur. Non solum ergo isti <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>ndi sunt, sed etiam<br />
ipsi Stoici. Nam istae duae sectae Epicoreorum et Stoicorum, sicut in<br />
Ápostolorum Actibus legimus, adversus lumen Pauli nostri fumos suos<br />
ausae sunt iactitare (cf. Act 17,18). Nam et Stoici se fortissimos praeferunt,<br />
et non propter corporis voluptatem, sed propter animi virtutem,<br />
idipsum non timere propter non timere custodiunt, typho turgidi, et non<br />
sapientia sanati, sed errore durati. Eo quippe minus minusque sani sunt,<br />
quo aegrotum animum a se ipsis sanari posse credi<strong>de</strong>runt. Hanc autem<br />
putant esse animi sanitatem, ut nec misereri dicant <strong>de</strong>beré sapientem. Si<br />
enim miseretur, inquiunt, dolet; quod autem dolet, sanum non est.<br />
O stulta caecitas! Quid, si eo minus dolet, quo sanum non est? Interest<br />
3 Los estoicos y epicúreos son asociados frecuentemente por Agustín como dos oponentes,<br />
contrarios entre sí, al cristianismo. Véanse los sermones 150 y 156. También<br />
la carta 118,19.<br />
El temor <strong>de</strong> Dios 145<br />
si se compa<strong>de</strong>ce, siente dolor, y don<strong>de</strong> hay dolor no hay salud».<br />
Así será el cuerpo y el alma <strong>de</strong> los santos en la resurrección<br />
<strong>de</strong> los muertos, en la que ellos no creen, puesto que tienen<br />
maestros incompetentes al tenerse a sí mismos por tales.<br />
Hay que distinguir la ausencia <strong>de</strong> dolor <strong>de</strong>bida a la salud <strong>de</strong><br />
la <strong>de</strong>bida a la insensibilidad. Según la salud <strong>de</strong> esta mortalidad,<br />
la carne sana siente dolor cuando es punzada. Igual es también<br />
el alma bien dotada según esta vida, que, punzada por la miseria<br />
<strong>de</strong> quien se fatiga, se compa<strong>de</strong>ce por misericordia.<br />
Sin embargo, la carne hecha insensible por una enfermedad<br />
más grave o muerta al haberla abandonado el espíritu, ni<br />
siquiera cuando la punzan experimenta dolor, igual que el alma<br />
<strong>de</strong> esos hombres que filosofan o, más bien, se ahogan sin Dios.<br />
Como el cuerpo vive animado por el alma, así la misma alma<br />
vive animada por Dios. Vean, pues, éstos, que ni sienten dolor<br />
ni temor, si en vez <strong>de</strong> estar sanos no están muertos.<br />
4. Tema, pues, el cristiano antes <strong>de</strong> que el amor perfecto<br />
arroje el temor; crea y comprenda que es un peregrino alejado<br />
<strong>de</strong>l Señor mientras viva en este cuerpo, que se corrompe y apesga<br />
al alma. Tanto menor sea el temor cuanto más cerca esté<br />
la patria a la que ten<strong>de</strong>mos. El temor <strong>de</strong>be ser mayor en los<br />
que peregrinan, menor en los que ya están cerca, y nulo en<br />
quienes ya han llegado. De esta manera, el temor lleva a la<br />
caridad, y la perfecta caridad arroja fuera el temor. Tema el<br />
cristiano no a quienes dan muerte al cuerpo y nada más pue<strong>de</strong>n<br />
hacer, sino a quien tiene po<strong>de</strong>r para arrojar cuerpo y alma<br />
enim utrum perfecta sanitate non doleat: quale erit sanctorum et corpus<br />
et animus in resurrectione mortuorum, quam isti non credunt; quia indoctos<br />
magistros habent, cum se ipsos habent. Interest ergo utrum aliquid<br />
sa[1529]nitate, an stupore non doleat. Nam secundum sanitatem<br />
huius mortalitatis sana caro cum pungitur dolet. Qualis est et animus<br />
secundum istam vitam bene affectus, qui compunctus laborantis miseria,<br />
condolescit misericordia. Caro autem graviore morbo stupida, vel amisso<br />
etiam spiritu mortua, nec cum pungitur dolet: qualis est istorum animus,<br />
qui sine Deo philosophantur, vel potius praefocantur. Sicut enim corpus<br />
animo inspiratum, sic Deo inspiratus ipse animus vivit. Vi<strong>de</strong>ant ergo isti,<br />
qui non dolent nec timent, ne forte non sint sani, sed mortui.<br />
CAPUT III.—4. Timor in Christiano, alius paulatim eiciendus, alius<br />
permansurus.—Timeat autem christianus, antequam perfecta caritas foras<br />
mittat timorem: credat et intellegat se peregrinan a Domino, quamdiu<br />
vivit in corpore quod corrumpitur et aggravat animam. Tanto minor sit<br />
timor, quanto patria quo tendimus propior. Maior enim timor <strong>de</strong>bet esse<br />
peregrinantium, minor propinquantium, nullus pervenientium. Sic et timor<br />
perducit ad caritatem, et perfecta caritas foras mittit timorem. Timeat<br />
autem christianus, non eos qui corpus occidunt, et postea non habent<br />
quid faciant; sed eum qui habet potestatem et corpus et animam in