Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
484 Sermón 380<br />
«Cuando se aplican a Cristo algunos textos que le muestran<br />
menor que el Padre, soléis refugiaros en que han <strong>de</strong> aplicarse<br />
a su ser humano, <strong>de</strong> manera que en su forma <strong>de</strong> Dios es igual<br />
al Padre; mas en cuanto se anonadó a sí mismo, tomando la<br />
forma <strong>de</strong> siervo, y se hizo semejante a los hombres, hallado<br />
como hombre en su parte externo, el Padre es mayor. ¿Qué<br />
<strong>de</strong>cís entonces a estas palabras <strong>de</strong> Juan: Ha sido hecho antes<br />
que yo?» Escucha lo que <strong>de</strong>cimos; pero antes advierte que<br />
el Apóstol, distinguiendo ambos aspectos, pero mostrando que<br />
en ambos se trata <strong>de</strong> una sola persona, no dijo: «Tomando la<br />
forma <strong>de</strong> Dios». ¿Qué dijo refiriéndose a la forma <strong>de</strong> Dios?<br />
Existiendo en la forma <strong>de</strong> Dios, poniendo su mirada en lo dicho<br />
por quien había sido llamado antes que él y en cuyo evangelio<br />
se encuentra: En el principio existía la Palabra; más<br />
aún, poniendo su mirada en aquella luz que le iluminó para<br />
<strong>de</strong>cir eso mismo. Tampoco Juan dijo: «En el principio hizo<br />
Dios la Palabra», habiendo podido expresarse como Moisés<br />
cuando hablaba <strong>de</strong> la creación <strong>de</strong>l Señor Dios: En el principio<br />
hizo Dios el cielo y la tierra. Por tanto, si él hubiese pensado<br />
lo que piensan los arríanos, hubiera podido <strong>de</strong>cir: «En el principio<br />
hizo Dios la Palabra»; pero no dijo eso, sino: En el principio<br />
existía la Palabra. Lo que existía <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el principio no<br />
había sido hecho. Y nada precedió a la Palabra hecha. Todo<br />
lo que Dios hizo, por la Palabra lo hizo: Lo dijo, y se hizo;<br />
lo mandó, y fue creado. Gran<strong>de</strong> es la distancia entre quien<br />
dice que algo se haga y lo hecho por quien lo dice; pero, si<br />
dicere, quando aliquid tale <strong>de</strong> Christo dicitur, ut eum Patre minorem<br />
ostendat, quod ad hominem sit referenda sententia; ut quod in forma<br />
Dei est, aequalis sit Patri, quod autem semetipsum exinanivit formam<br />
servi accipiens, in similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut<br />
homo, maior sit Pater. Quid ergo dicetis ad hoc quod Ioannes ait: ante<br />
me factus est? Audi quid dicamus: sed prius illud vi<strong>de</strong>, quod Apostolus<br />
utrumque distinguens, et unum tamen in utroque eum<strong>de</strong>mque commendans,<br />
non dixit, Formam Dei accipiens. De forma vero Dei quid dixit?<br />
Cum in forma Dei esset (Phil 2,6): respiciens ad illum qui vocatus erat<br />
ante illum, in cuius Evangelio est: In principio erat Verbum; immo<br />
respiciens ad illud lumen, un<strong>de</strong> et ille hoc dixit. Ñeque enim dixit<br />
Ioannes: In principio fecit Deus Verbum: qui posset dicere ita, ut dixit<br />
Moyses, quia <strong>de</strong> creatura facta a Domino Deo loquebatur: In principio<br />
fecit Deus caelum et terram (Gen 1,1). Cum ergo ille, si hoc sentiret<br />
quod Ariani sentiunt, posset dicere, In principio fecit Deus Verbum;<br />
non hoc ait: sed ait: In principio erat Verbum. Quod in principio erat,<br />
factum non erat. Ñeque enim praecessit aliquid <strong>de</strong> facto Verbo. Omnia<br />
enim quae Deus fecit, Verbo fecit: Dixit, et facta sunt; mandavit, et<br />
creata sunt (Ps 148,5). ínter dicentem ut fiat, et quod factum est a di-<br />
El Precursor y Cristo 485<br />
algo dice, tiene Palabra; si tiene Palabra, por la Palabra lo<br />
hizo; si lo hizo por la Palabra, no hizo la Palabra.<br />
4. «¿Cómo?», preguntan. «Acaso no escuchaste a propósito<br />
<strong>de</strong> la tierra: La tierra existía; era invisible e informe?<br />
Si dices —insisten ellos— que la Palabra no ha sido hecha,<br />
porque se afirma: Existía la Palabra, entonces tampoco ha sido<br />
hecha la tierra, puesto que se dijo igualmente: Existía la tierra».<br />
¡Oh locura ciega y propia <strong>de</strong> herejes! Presta atención,<br />
si tienes con qué; escucha, si tienes con qué escuchar, no sea<br />
que el sonido golpee inútilmente el oído <strong>de</strong> alguien cuyo corazón<br />
no ilumina la verdad. Voy a presentarte palabras <strong>de</strong> la<br />
misma Escritura que encontraste al leer, pero que pasaste por<br />
alto para incordiar. ¿Piensas que es idéntico lo dicho sobre la<br />
Palabra, a saber: En el principio existía la Palabra, a lo dicho<br />
referente a la tierra, o sea: La tierra existía invisible e informe?<br />
Voy a leerte las palabras anteriores <strong>de</strong>l libro <strong>de</strong>l Génesis;<br />
antes <strong>de</strong> que el escritor, el siervo <strong>de</strong> Dios, anotase:<br />
Existía la tierra, para mostrar que había sido hecha, había<br />
dicho ya: En el principio hizo Dios el cielo y la tierra. Primero<br />
te he mostrado que la tierra ha sido hecha, y hecha precisamente<br />
por Dios, según reza la Escritura, e irrumpe en los<br />
oídos <strong>de</strong> quienes lo niegan: En el principio hizo Dios el cielo<br />
y la tierra. Todas estas cosas habían sido ya creadas, pero aún<br />
no embellecidas, aún no manifestadas; la tierra aún no se había<br />
diversificado, pero ya había sido hecha. Y para que no<br />
pensaras que la tierra fue hecha <strong>de</strong> una vez, como la estás<br />
cente, plurimum distat: sed si dicens est, Verbum habet; si Verbum<br />
habet, per Verbum fecit; si per Verbum fecit, Verbum non fecit.<br />
4. Arianorum cavillatio: similiter dictum esse in Genesi, Terra erat.<br />
Quare, inquiunt? Annon audisti et <strong>de</strong> térra: Terra erat invisíbilis et incomposita?<br />
(Gen 1,2). Si propterea, inquiunt, dicis Verbum factum<br />
non esse, quia dictum est: Verbum erat; nec térra facta est, quia dictum<br />
est: Terra erat. O caeca et haeretica insania! Atien<strong>de</strong>, si est un<strong>de</strong> atiendas;<br />
audi, si est un<strong>de</strong> audias: ne sonus inaniter aurem percutiat,<br />
cuius cor veritas illustrat. Verba eius<strong>de</strong>m Scripturae dicturus sum, quae<br />
ibi invenisti cum legeres, et praetermisisti cum litigares. Nempe propterea<br />
putas tale aliquid dictum <strong>de</strong> Verbo Dei, cum dictum est: In principio<br />
erat Verbum; quale dictum est <strong>de</strong> térra, quia dictum est: Terra<br />
erat invisibilis et incomposita. Ego tibi in hoc libro Geneseos superiora<br />
verba recitabo, quod antequam diceret scriptor Dei famulus: Terra erat;<br />
ut appareret quia facta erat, prius dixit: In principio fecit Deus caelum<br />
et terram. Ecce ego prius tibi edidi terram factam; et factam utique<br />
[1678] a Deo, sonante Scriptura et in aures recusantis irrumpente: In<br />
principio fecit Deus caelum et terram. Facta erant haec; sed nondum<br />
ornata, nondum <strong>de</strong>clarata: térra nondum distincta, sed tamen iam facta.<br />
Ne autem putares continuo terram factam sic fuisse, ut non in ea esset