You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
240 Sermón 354<br />
matrimonio? Pero el hijo que no ha tomado mujer es mejor<br />
que su padre, casado, y la hija que no ha buscado varón, mejor<br />
que su madre, que tiene marido. Si es más soberbio, jamás será<br />
mejor; si es mejor, sin duda alguna será más humil<strong>de</strong>. Si quieres<br />
<strong>de</strong>scubrir que eres mejor, interroga a tu alma, por si ves<br />
allí alguna hinchazón. Don<strong>de</strong> hay hinchazón, hay vaciedad. El<br />
diablo intenta hacer su nido don<strong>de</strong> encuentra un lugar vacío.<br />
9. Finalmente, hermanos míos, me atrevo a <strong>de</strong>cir que a<br />
los castos que son soberbios les conviene el caer, para que se<br />
humillen en lo mismo que les procura el orgullo. ¿De qué le<br />
aprovecha la continencia si está dominado por la soberbia?<br />
Despreció el matrimonio, <strong>de</strong> don<strong>de</strong> nació el hombre, y apetece<br />
lo que hizo caer al diablo. Has menospreciado el matrimonio:<br />
has hecho bien; has elegido algo superior, pero no te envanezcas.<br />
El hombre ha nacido <strong>de</strong>l matrimonio y los ángeles cayeron<br />
por soberbia. Si consi<strong>de</strong>ro por separado vuestros respectivos<br />
bienes, tú que menospreciaste el matrimonio eres mejor<br />
que tu padre, y tú que menospreciaste también el matrimonio,<br />
mejor que tu madre. En efecto, es mejor la castidad<br />
virginal que la pureza conyugal 4 . Si se comparan juntas ambas<br />
realida<strong>de</strong>s, es mejor la primera que la segunda. ¿Quién pue<strong>de</strong><br />
dudarlo? Pero, si se aña<strong>de</strong>n otras dos cosas, la soberbia y la<br />
humildad respectivamente, os pregunto a propósito <strong>de</strong> ellas;<br />
respon<strong>de</strong>dme: «¿Qué es mejor: la soberbia o la humildad?»<br />
contempsissent, nisi illi genuissent? Sed melior est filius patre suo<br />
coniugato, quia ipse non duxit uxorem: et melior est filia matre sua<br />
maritata, quia ipsa non quaesivit virum. Si superbior, nullo modo<br />
melior: si melior, sine dubitatione humilior. Si vis te invenire meliorem,<br />
interroga animam tuam, si vi<strong>de</strong>s ibi inflationem. Ubi inflatio est, inanitas<br />
est. Diabolus ubi inane invenerit, nidum faceré molitur.<br />
CAPUT IX.—9. Continentibus quam máxime cavenda superbia.<br />
Coniugatus humilis quantum melior continente superbo. Continens superbus<br />
locum non babet in regno Dei.—Denique, fratres mei, au<strong>de</strong>o<br />
dicere, superbis continentibus expedit ca<strong>de</strong>re, ut in eo ipso in quo se<br />
extollunt humilientur. Quid enim pro<strong>de</strong>st cui inest continentia, si dominatur<br />
superbia? Contempsit un<strong>de</strong> natus est homo, et appetit un<strong>de</strong><br />
cecidit diabolus. Nuptias contempsisti, bene fecisti; aliquid melius elegisti:<br />
sed noli superbire. De nuptiis homo natus est, <strong>de</strong> superbia angelí<br />
ceci<strong>de</strong>runt. Si singula vestra bona consi<strong>de</strong>rem, melior es patre tuo, qui<br />
nuptias contempsisti; et tu melior matre tua, quae nuptias contempsisti.<br />
Etenim melior est virginalis sanctitas, quam pudicitia coniugalis. Ista<br />
dúo simul si comparentur, melius est illud quam illud: quis dubitat? Sed<br />
ad<strong>de</strong>ndo alia dúo, superbiam et humilitatem; in istis duobus interrogo<br />
vos, et <strong>de</strong> his respón<strong>de</strong>te mihi: Quid est melius, superbia, an humilitas?<br />
Léase la obrita La santa virginidad, don<strong>de</strong> expone con amplitud el pensamiento.<br />
Exhortación a los religiosos 241<br />
Respon<strong>de</strong>rás que la humildad. Asocíala a la santidad virginal.<br />
La soberbia, en cambio, esté ausente tanto <strong>de</strong> tu virginidad<br />
como <strong>de</strong> tu madre. En efecto, si tú eres soberbia y tu madre<br />
humil<strong>de</strong>, la madre será mejor que la hija. De nuevo voy a<br />
compararos. Hace poco, consi<strong>de</strong>rando cada realidad en particular,<br />
hallé que tú eras mejor; ahora, al consi<strong>de</strong>rar las dos juntas,<br />
no dudo en preferir la casada humil<strong>de</strong> a la virgen soberbia.<br />
Preferir, ¿en qué manera? Ved por qué prefiero lo que antes<br />
comparaba. La pureza conyugal es buena, pero es mejor la<br />
integridad virginal. Establecía la comparación entre dos bienes,<br />
no entre un mal y un bien; distinguía entre una cosa buena<br />
y otra mejor. Sin embargo, si pongo juntas ahora la soberbia<br />
y la humildad, ¿po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir, acaso, que la soberbia es un<br />
bien, aunque es mejor la humildad? Mas ¿qué estoy diciendo?<br />
La soberbia es un mal, y la humildad un bien; la soberbia un<br />
gran mal, y la humildad un gran bien. Si, pues, una <strong>de</strong> estas<br />
dos cosas es un bien y la otra un mal, si se une el mal a tu<br />
bien mayor, se convierte todo en mal; si se une el bien al<br />
bien menor <strong>de</strong> tu madre, resulta un gran bien. En el reino <strong>de</strong><br />
los cielos tendrá un lugar menor la madre que está casada que<br />
la hija virgen; será mayor el lugar <strong>de</strong> la hija y menor el <strong>de</strong><br />
la madre, pero ambas estarán allí; la una como estrella reluciente,<br />
la otra como estrella <strong>de</strong> poca luz, pero ambas en el<br />
cielo. En cambio, si tu madre es humil<strong>de</strong> y tú soberbia, ella<br />
tendrá el lugar que le corresponda, pero tú te quedarás sin él.<br />
¿Y quién que no tenga lugar allí encontrará otro sitio para sí<br />
Respon<strong>de</strong>s: Humilitas. Iunge illam virginali sanctitati. Superbia vero<br />
non solum non sit in virginitate tua, sed non remaneat nec in matre tua.<br />
Si enim tu tenueris superbiam, et tua mater humilitatem, melior erit<br />
mater quam filia. Iterum comparabo vos. Iam dudum singula cum<br />
inten<strong>de</strong>rem, meliorem te [1568] inveneram: modo bina cum intendo,<br />
non dubito praeferre humilem mulierem virgini superbae. Et quomodo<br />
praeferre? Vi<strong>de</strong>te quomodo praefero illam, quam modo comparabam.<br />
Bona pudicitia coniugalis est, melior integritas virginalis. Dúo bona<br />
comparabam, non malum et bonum; sed bonum et melius distinguebam.<br />
Porro autem dúo illa cum posuero, superbiam et humilitatem, numquid<br />
possumus dicere. Bonum est superbia, sed melior est humilitas? Sed quid<br />
dicimus? Superbia malum est, humilitas bonum: et superbia magnum<br />
malum, humilitas magnum bonum. Si ergo horum duorum unum est<br />
malum, et alterum bonum: iungitur malum ad maius tuum bonum, et<br />
fit totum malum: iungitur bonum ad matris tuae minus bonum, et fit<br />
magnum bonum. Minorem locum habebit mater in regno caelorum,<br />
quoniam maritata est, quam filia, quoniam virgo est. Maiorem enim<br />
locum filia virgo, minorem locum mater maritata, ambae tamen ibi:<br />
quomodo fulgida stella, obscura stella, ambae tamen in cáelo. Si vero<br />
mater tua fuerit humilis, tu superba: illa habebit qualemcumque locum,<br />
tu autem nullum locum. Et quis invenit alterum locum qui ibi non