Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
174 Sermón 351<br />
fariseo, confiado en el recuento <strong>de</strong> sus méritos. Aunque también<br />
él diera gracias a Dios, diciendo: Te doy gracias, ¡oh<br />
Dios!, porque no soy como los <strong>de</strong>más hombres: injustos, adúlteros,<br />
ladrones; como ese publicano. Ayuno dos veces en el sábado<br />
y pago los décimos <strong>de</strong> cuanto poseo, le tomó la <strong>de</strong>lantera<br />
aquel que estaba lejos, <strong>de</strong> pie, sin atreverse a levantar sus ojos<br />
al cielo, y golpeaba su pecho, diciendo: «Señor, séme propicio<br />
a mí, pecador». Aquel fariseo no hallaba tanto gozo en su<br />
salud como en el compararla con las enfermeda<strong>de</strong>s ajenas. Dado<br />
que había venido al médico, le hubiera sido más útil mostrar,<br />
confesándolos, los males que le tenían enfermo que ocultar sus<br />
heridas y osar gloriarse frente a las cicatrices ajenas. No es,<br />
pues, extraño que saliera más curado el publicano, que no tuvo<br />
reparos en mostrar lo que le dolía.<br />
En las cosas visibles, para alcanzar lo que está en lo alto<br />
hay que erguirse; a Dios, sin embargo, aunque es lo más alto<br />
<strong>de</strong> todo, se le alcanza no ensalzándose, sino humillándose. Por<br />
eso dice el profeta: El Señor está cerca <strong>de</strong> los <strong>de</strong> corazón contrito.<br />
Y también: El Señor es excelso y pone su mirada en las<br />
cosas humil<strong>de</strong>s; las elevadas las conoce <strong>de</strong> lejos. Las cosas elevadas<br />
están puestas aquí para indicar a los soberbios. Pone su<br />
mirada en aquéllas para levantarlas; a éstas las conoce para<br />
abatirlas. Al <strong>de</strong>cir que las cosas elevadas las conoce <strong>de</strong>s<strong>de</strong> lejos,<br />
mostró con suficiencia que a las humil<strong>de</strong>s las mira <strong>de</strong> cerca, a<br />
pesar <strong>de</strong> haber dicho antes que el Señor es excelso. Solamente<br />
sollicitus, quam Pharisaeus meritorum enumeratione securus. Quamvis<br />
enim et ipse gratias egerit Deo, dicens: Gratias tibi ago, Deus, quoniam<br />
non sum sicut ceteri homines, iniusti, adulteri, raptores; quomodo et<br />
publicanus iste. leiuno bis in sabbato, <strong>de</strong>cimas do omnium quaecumque<br />
possi<strong>de</strong>o (ib., 11.12); tamen ei praelatus est ille, qui <strong>de</strong> longinquo<br />
stabat, ñeque oculos au<strong>de</strong>bat ad caelum levare, sed percutiebat pectus<br />
suum, dicens: Deus, propitius esto mihi peccatori (ib., 13). Non enim<br />
ille pharisaeus tam sua sanitate, quam morbo [1536] rum alienorum comparatione<br />
gau<strong>de</strong>bat. Utilius autem illi erat, quoniam ad medicum venerat,<br />
ea <strong>de</strong> quibus aegrotabat, confitendo monstrare, quam dissimulare a<br />
vulneribus suis, et <strong>de</strong> cicatricibus alienis au<strong>de</strong>re gloriari. Non ergo mirum<br />
si publicanus magis curatus abscessit, quem non puduit osten<strong>de</strong>re<br />
quod dolebat. In rebus quippe visibilibus, ut excelsa quisque contingat,<br />
in excelsum erigitur: Deus autem cum sit omnium excellentissimus,<br />
non elatione, sed humilitate contingitur. Un<strong>de</strong> propheta dicit: Prope<br />
est Dominus his qui obtriverunt cor (Ps 33,19). Et iterum: Excelsus<br />
Dominus, et humilia respicit, et excelsa a longe cognoscit (Ps 137,6).<br />
Excelsa ipsa posuit pro superbis. Illa ergo respicit, ut attollat; ista<br />
cognoscit, ut <strong>de</strong>iciat. Cum enim ait, quod a longe excelsa cognoscit,<br />
satis eum ostendit humilia <strong>de</strong> próximo atten<strong>de</strong>re: ipsum tamen Dominum<br />
excelsum esse praedixit. Solus enim Deus arrogans non est, quanta-<br />
La penitencia 175<br />
Dios no peca <strong>de</strong> arrogancia por mucho que se alabe. No piense<br />
la soberbia que se oculta a los ojos <strong>de</strong> Dios, pues Dios conoce<br />
las cosas elevadas. Ni se consi<strong>de</strong>re tampoco unida a Dios, pues<br />
las cosas elevadas las conoce <strong>de</strong> lejos. Por tanto, quien rehusa<br />
la humildad <strong>de</strong> la penitencia no piensa en acercarse a Dios. En<br />
efecto, una cosa es elevarse hacia Dios y otra elevarse contra<br />
él. A quien se postra ante él, lo levanta; a quien se levanta<br />
contra él, lo <strong>de</strong>rriba. Una cosa es la soli<strong>de</strong>z que proviene <strong>de</strong> la<br />
magnitud y otra la vaciedad <strong>de</strong> la inflación. Quien externamente<br />
está hinchado, <strong>de</strong>ntro está podrido. A quien elige ser <strong>de</strong>spreciado<br />
en la casa <strong>de</strong> Dios antes que habitar en la tienda <strong>de</strong> los<br />
pecadores, Dios lo elige para que more en sus atrios y acoge<br />
en el trono <strong>de</strong> la bienaventuranza a quien nada tomó para sí.<br />
Razón por la cual se canta en el salmo con suavidad y verdad:<br />
Dichoso el varón a quien tú acoges, Señor. No pienses que permanecerá<br />
siempre postrado el que se humilla, dado que se ha<br />
dicho: Será exaltado. Mas para que no pienses que su exaltación<br />
se efectuará ante los ojos <strong>de</strong> los hombres por medios corporales,<br />
<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> haber dicho: Dichoso el varón a quien tú<br />
acoges, Señor, a continuación añadió algo todavía, mostrando<br />
que es espiritual la exaltación que conlleva esta acogida: Dispuso,<br />
dijo, en su corazón, en el valle <strong>de</strong>l llanto, peldaños hacia<br />
el lugar que le ha dispuesto. ¿Dón<strong>de</strong>, pues, dispuso los peldaños?<br />
En el corazón, es <strong>de</strong>cir, en el valle <strong>de</strong>l llanto. Es lo que<br />
significa: El que se humilla será exaltado. Como los peldaños<br />
alu<strong>de</strong>n a una exaltación, así el valle a la humillación y al llanto.<br />
cumque se praedicatione laudaverit. Non ergo se arbitretur ab oculis Dei<br />
abscondit superbia: Deus enim excelsa cognoscit. Nec se rursus Deo<br />
coniunctam putet: excelsa enim a longe cognoscit. Quisquís itaque paenitentiae<br />
recusat humilitatem, Deo propinquare non cogitat. Aliud est<br />
enim levare se ad Deum; aliud est levare se contra Deum. Qui ante<br />
illum se proicit, ab illo erigitur: qui adversus illum se erigit, ab illo<br />
proicitur. Alia est enim soliditas magnitudinis, alia est inanitas inflationis.<br />
Qui foris tumescit, intus tabescit. Qui eligit abici in domo Dei,<br />
magis quam habitare in tabernaculis peccatorum (cf. Ps 83,11); eligit<br />
illum Deus, ut inhabitet in atriis eius; et nihil sibi assumentem ille in<br />
se<strong>de</strong>m beatitatis assumit. Un<strong>de</strong> in Psalmo suavissime et verissime canitur:<br />
Beatus vir cuius est susceptio eius abs te, Domine (ib., 6). Ne putes<br />
eum qui se humiliat semper iacere; cum dictum sit: Exaltabitur. Et ne<br />
opineris eius exaltationem in oculis hominum per sublimitates fieri corporales;<br />
cum enim dixisset: Beatus vir, cuius est susceptio eius abs te,<br />
Domine (ib., 6); consequenter annexuit et ostendit eius<strong>de</strong>m susceptionis<br />
celsitudinem spiritualem: Ascensus, inquit, in cor <strong>de</strong> eius disposuit in<br />
convalle plorationis, in locum quem disposuit (ib., 6-7). Ubi ergo disposuit<br />
ascensus? In cor<strong>de</strong>, in convalle scilicet plorationis. Hoc est: Qui se<br />
humiliat, exaltabitur (Le 18,14). Sicut enim ascensus exaltationem indicat;<br />
ita vallis humilitatem, et convallis plorationes. Sicut enim comes paeni-