Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
52 Sermón 341<br />
él no es una cosa el po<strong>de</strong>r y otra la pru<strong>de</strong>ncia, una la fortaleza,<br />
otra la justicia y otra la castidad. Cualesquiera <strong>de</strong> estas cosas<br />
que afirmes <strong>de</strong> Dios, no se entien<strong>de</strong>n como cosas distintas; a<strong>de</strong>más,<br />
nada se afirma dignamente <strong>de</strong> él, puesto que esas cosas son<br />
propias <strong>de</strong> las almas que en cierto modo penetra aquella luz<br />
y las llena según sus cualida<strong>de</strong>s, <strong>de</strong>l mismo modo que esta luz<br />
visible llena a los cuerpos cuando aparece. Si <strong>de</strong>saparece, todos<br />
los cuerpos tienen el mismo color, aunque es más apropiado<br />
hablar <strong>de</strong> ningún color. Mas cuando, proyectada, ilumina los<br />
cuerpos, aunque ella sea uniforme, cubre a los cuerpos con un<br />
brillo distinto según las diversas cualida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los mismos. Así,<br />
pues, aquellas virtu<strong>de</strong>s son afecciones <strong>de</strong> las almas que han<br />
sido afectadas positivamente por aquella luz a la que nada afecta<br />
y formadas por la que no es formada.<br />
9. Sin embargo, hermanos, hablamos así <strong>de</strong> Dios porque<br />
no encontramos nada mejor que <strong>de</strong>cir. Digo que Dios es justo<br />
porque no encuentro palabra humana mejor; en realidad, él<br />
está más allá <strong>de</strong> la justicia. Dice la Escritura: El Señor es justo,<br />
y amó la justicia. Pero allí se dice también que Dios se arrepintió<br />
y que Dios ignora. ¿Quién no se horroriza? ¿Ignora Dios<br />
algo? ¿Se arrepiente Dios? Sin embargo, también la Sagrada<br />
Escritura se rebaja saludablemente hasta estas palabras que te<br />
causan horror, precisamente para que no pienses que se afirman<br />
<strong>de</strong> él dignamente aquellas otras que tú consi<strong>de</strong>ras gran<strong>de</strong>s.<br />
Y así, si preguntas: «¿Qué se pue<strong>de</strong> afirmar dignamente <strong>de</strong><br />
Dios?», quizá te responda alguien y te diga: «Que es justo».<br />
omne quod dicitur, idipsum est. Ñeque enim in Deo alíud potestas et<br />
aliud pru<strong>de</strong>ntia, aliud fortitudo et aliud iustitia aut aliud castitas.<br />
Quidquid horum <strong>de</strong> Deo dicis, ñeque aliud et aliud intellegitur, et nihil<br />
digne dicitur: quia haec animarum sunt, quas illa lux perfundit quodam<br />
modo, et pro suis qualitatibus afficit; quomodo cum oritur corporibus<br />
lux ista visibilis. Si auferatur, unus est corporibus ómnibus color; qui<br />
potius dicendus est nullus color. Cum autem illata illustraverit corpora,<br />
quamvis ipsa unius modo sit, pro diversis tamen corporum qualitatibus<br />
diverso eos nitore aspergit. Ergo animarum sunt istae affectiones, quae<br />
bene sunt affectae ab illa luce quae non afficitur, et formatae ab illa<br />
quae non formatur.<br />
CAPUT VII.—9. Iustitia et similia <strong>de</strong> Deo dicuntur non proprie, sed<br />
quia nihil dici potest mélius.—Tamen ista <strong>de</strong> Deo dicimus, fratres, quia<br />
non invenimus melius quod dicamus. Dico iustum Deum; quia in verbis<br />
humanis nihil melius invenio: nam est Ule ultra iustitiam. Dicitur in<br />
Scripturis: Tustús Dominus, et iustitias dilexit (Ps <strong>10</strong>,8). Sed ibi dicitur<br />
et paenitere Deum (cf. Gen 6,7), ibi dicitur et nescire Deus (cf. ib.,<br />
18,21). Quis non exhorreat? Nescit Deus, paenitet Deum? I<strong>de</strong>o tamen<br />
et ad ista verba salubriter Scriptura <strong>de</strong>scendit, quae tu exhorres, ne<br />
illa quae magna putas, digne dicta arbitreris. Atque ita si quaeras:<br />
Quid ergo <strong>de</strong> Deo digne dicitur? aliquís fortasse tibi respon<strong>de</strong>at et<br />
Jesucristo, hombre y Dios y jefe <strong>de</strong> la Iglesia 53<br />
Pero otro más inteligente que éste te dirá que incluso esa palabra<br />
queda superada por su excelencia y que es indigna <strong>de</strong> ser<br />
afirmada <strong>de</strong> él, aunque se acomo<strong>de</strong> justamente a la capacidad<br />
humana. De esta forma, si aquél quisiera probar su punto <strong>de</strong><br />
vista con la Escritura, puesto que está escrito: El Señor es<br />
justo, se le respon<strong>de</strong>rá correctamente que en las mismas Escrituras<br />
aparece que Dios se arrepiente. Como esto no se entien<strong>de</strong><br />
en la forma habitual <strong>de</strong> hablar, es <strong>de</strong>cir, como suelen arrepentirse<br />
los hombres, así ha <strong>de</strong> compren<strong>de</strong>rse que tampoco correspon<strong>de</strong><br />
a su sobreeminencia el llamarle justo. Todo ello, aunque<br />
la Escritura haya empleado el término <strong>de</strong> forma a<strong>de</strong>cuada, para<br />
conducir gradualmente al alma, por medio <strong>de</strong> palabras ordinaria,<br />
hasta lo que no pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cirse. Dices ciertamente que Dios<br />
es justo; piensa, sin embargo, en algo que está más allá <strong>de</strong> la<br />
justicia que sueles aplicar a los hombres. «Pero las Escrituras<br />
dijeron que era justo». Por eso dijeron también que se arrepiente<br />
e ignora, cosa que ya no quieres afirmar <strong>de</strong> él. Como<br />
compren<strong>de</strong>s que esas cosas que aborreces se afirman <strong>de</strong> él en<br />
atención a tu <strong>de</strong>bilidad, <strong>de</strong> idéntica manera estas otras que tú<br />
tanto valoras han sido dichas en atención a alguna robustez más<br />
consistente. Quien trascienda todo esto y comience a pensar <strong>de</strong><br />
manera digna <strong>de</strong> Dios en cuanto le está concedido al hombre,<br />
hallará un silencio digno <strong>de</strong> ser alabado con la voz inefable <strong>de</strong>l<br />
corazón.<br />
<strong>10</strong>. Por tanto, hermanos, puesto que en Dios es lo mismo<br />
el po<strong>de</strong>r que la justicia —cuanto digas <strong>de</strong> él, dices siempre lo<br />
mismo, aunque nada digas <strong>de</strong> manera digna—, no pue<strong>de</strong>s <strong>de</strong>cir<br />
dicat, quia iustus est. Alius autem isto melius intellegens, etiam hoc<br />
verbum dicat superan ab illius excellentia, et indigne <strong>de</strong> illo etiam hoc<br />
dici, quamvis congruenter secundum humanam capacitatem dicatur: ut<br />
cum Ule <strong>de</strong> Scripturis probare voluerit, quia scriptum est: Iustus Dominus<br />
(Ps <strong>10</strong>,8); recte illi respon<strong>de</strong>atur, in eis<strong>de</strong>m Scripturis positum esse,<br />
quia paenitet Deum; ut quomodo istud non accipit secundum consuetudinem<br />
loquentíum, sicut solent homines paenitere; sic et illud quod dicitur<br />
iustus, supereminentiae ipsius non competeré intellegat: quamvis<br />
hoc Scriptura bene posuerit, ut per qualiacumque verba gradatim animus<br />
ad id quod dici non potest perducatur. Iustum qui<strong>de</strong>m Deum dicis:<br />
sed intellege aliquid ultra iustitiam quam soles et <strong>de</strong> nomine cogitare.<br />
Sed Scripturae iustum dixerunt: propterea et paenitentem dixerunt et<br />
nescientem, quod iam non vis cücere. Quomodo ergo illa quae iam<br />
exhorres, intellegis propter infirmitatem tuam dicta; sic et ista quae<br />
magnipendis, pro aliqua firmitate validiore dicta sunt. Qui autem et ista<br />
transcen<strong>de</strong>rit, et <strong>de</strong> Deo, quantum homini conceditur, digne cogitare<br />
coeperit, inveniet silentium ineffabili cordis voce laudandum.<br />
CAPUT VIII.—<strong>10</strong>. Filium Dei non posse dici ex alia parte aequa<strong>de</strong>m,<br />
ex alia inaequalem.—Ergo, fratres, quia hoc est in Domino virtus quod<br />
iustitia (quidquid <strong>de</strong> illo dixeris, hoc i<strong>de</strong>m dicis, cum tamen nihil digne