Tom. V - Archive ouverte UNIGE

77 LIBER I. CAPUT IX. 78
rent, quern in senatoribus recensendis praetereunt;
et pater in hire dicitur filium praeterire haeredem,
quem in loco haeredum non habet. Cicero in oratione
pro Plan310 subinde repetit, sed unum tantum
exemplum subiicionms. Nunc tantum disputo
de iure populi, qui potest et solet nonnunquam
dignos praeterire: nee si a populo praeteritus est
quern non oportuit, a iudicibus condemnandus est,
qui praeteritus non est. Livius libro IV.: Principes
plebis ea comitia malebant, quibus non haberetur
ratio sui, quam ut indigni praeterirentur.
Non praestas fidem] Quod vulgo dicitur, acquitare
se de suo promisso. Cicero Epist. lib. I.:
Ut si rex amicis tuis qui per provinciam imperii
tui pecunias ei credidissent, fidem suam praestitisset,
auxiliis quum adiuvares. Idem libro V. : Quancunque
fidem dederis, praestabo. Graeci dicunt
èyyvâe&M, ut docet Budaeus in annotationibus.
JËI quum, defixum videret] Vultu demisso ter-
. ram spectantem, sive id verecundia faceret, sive
timoré poenae stupidus et attonitus. Eo enim compulsus
erat, ut iam non posset dissimulare facinus.
Nam, ut ait Iuvenalis satyra nona:
Deprendas. animi tormenta latentis in aegro
Pectore, deprendas et gaudia, sumit utrumque
Inde habitum facies.
[pag. 68] Ex conscientia tacentem] Non purgare
se, non diluere obiecta, et accusationem silentio excipero,
confitentis est. TJnde illud inter iurisconsultos
vulgare: Qui tacet, consentire videtur. Reo
enim causam deserente, accusator obtinet.
Male cum rejpublica agitur] Qui domï suae praeesse
nequit, is ne ad publica munera adspiret.
Oeeonomica enim, umbra quaedam est et imago
politicae, ut ait Aristoteles. In familia enim uxor,
liberi, servi, liberti, faciunt parvam reipublicae speciem.
Paterfamilias regis loco est: qui si est imperitus
et minime idoneus, quorsum affectât maiora?
Hoc vohmt verba Aeschinis contra Ctesiphontem :
Qui filios odit, et malus est pater, nunquam bonus
gubernator populi esse potest: nec qui privatim est
malus, unquam bonus publice esse potest.
Cedo, si spes tuas] Hoc dictum per rhètoricam
permissionem accipio. Haec etiain sententia aliud
rhetoricum schema complectitur, quod dicitur communieatio,
habetque usum maxime in coniecturis
quum adversarium consulimus.
Paulusne te, et Fabius Maximus] Antiquae et
insignis apud Romanos nobilitatis familiae fuerunt.
Nam Paulos satis superque illustravit L.
Paulus, qui consul apud Cannas occidit, et Fabios
non solum ille Maximus, sed trecenti quoque illi
qui omnes ad unum animas reipublicae dependerunt;
Cossos, Cossus ipse qui Larte Tolumnio occiso
opima spolia Iovi Feretrio retulit; Servilios
vero Bervilius Hala, qui Sp. Melium regnum affec-
tantem obtruncavit magister equitum. Qui ex unaquaque
familia célèbres fuerint tempore Augusti,
nescio. Quintilianus lib. VI. Fabii meminit, qui
incusans congiariorum Augusti quae amicis dabat,
exiguitatem, heminaria essè dicebat. Et forte is
ipse est ad quem sunt elegiae Ovidii in libris de
Ponto.
Agmen nobilium non inania nomina praeferentiwni]
Nomen inter alia significata hoc habet elegantissimum,
quum aeeipitur pro nobilitate. Cicero
Verrina IL: Proponit inania mihi nobilitatis, hoc
est hominum arrogantium nomina. Pro Cn. Plancio:
Est tuum nomen utraque familia consulare.
Non dubitas igitur quin omnes qui favent nobilitati,
qui id putant esse pulcherrhnum, qui imaginibus,
qui nominibus vestris dueuntur, te aedilem
fecerint. Idem lib. III. Epistolarum: Quum ea
nondum consequutus eram quae sunt hominum opinionibus
amplissima, tarnen ista vestra nomina
nunquam sum admiratus. Viros eos qui ea vobis
reliquerant, , magnos arbitrabar. Saepius in oratione
pro Ligario. Iuvenalis Satyr. VHI. :
Et tarnen ut longe répétas, longeque revolvas
Nomen, ab infami gentem deducis asylo.
Ita Servius in secundo Georgicon interpretatur illud
Vergilii
Aliquod nomenque decusque
Gessimus.
[pag. 69] Marcello quoque nomen decus ac dignitatem
significat, qualiter etiam Vergilius usurpavit
libro secundo Aeneidos:
Non tarnen indecorem tua te regina relinquet
Extrema iam in morte, neque hoc sine nomine lethum.
Hinc forte manavit nomen pro gentilitia nobilitate
aeeipi, quod commendatio a maiorum nobilitate ad
posteros transmittitur. TJnusquisque autem nomen
a rebus gestis assumebat. Ovidius Fastorum L:
- Kespice dispositas generosa per atria ceras,
Contigerant nulli nomina tanta viro.
Africa victorem de se vocat, alter Isaurum
Aut Cretum domitas testificatur opes.
Qua ratione etiam pro familia et cognatione legitur.
Vergilius libro VI.:
Nostrumque in nomen ituras.
Et iurisconsultus dicit fundum legari sub conditione,
ut in nomine permaneat.
Sed qui imaginibus suis decori sunt] Exegesis.
Qui enim imaginibus suis decori sunt, non inania
nomina prae£er,unt, qui maiorum gloria, non suis
rebus gestis turgeseunt atque inflantur, dieuntür
inania nomina praeferre, quasi maiorum suorum
meritis tantum honoris debitum sit, ut redundaret
quod posteris solveretur. De imaginibus dicerem
quae nunc memoriae suecurrunt, nisi omnia sufficeret
Budaeus. Unum quod ille praetermisit, hie
inseram, quum maxime ad rem faciat: lus imagi-