Tom. V - Archive ouverte UNIGE

\
121 ' LEBER I. CAPUT XVIII. XIX. 122
lae. Quanti aestimatae fuerint muraenae Romanis,
Tel illud argumenta est, quod Antonia Drusi, muraenae
quam diligebat, inaures addidit, et Orassus
vir censorius amissam, quasi filiam, atratus fie vit;
quod Muraenae cognomen assumpserint a muraenis,
quibus effuse delectabantur. Insignis est error Perotti,
qm' a maculis coi-poris appellatos Muraenas
autumat, refragantibus Varrone, Macrobio, Columella.
Hallucinatur ctiam quum scribit Chirrum earum [pag.
113] vivaria excogitasse. Atqui Plinius, Yarro, Columella,
Macrobius, C. Hirrium tradunt: a quo dictator
Caesar sex millia ad pondus accepit, quum
triumphales coenas populo daret. Lege plura apud
Plinium libro IX. c. 55., Macrobium libro III. Saturn.,
Yarronem libro III. de Re rustica, Columellam
libro Vni.
In vivarium] Vivarium hie usurpatum pro piscina,
contra quam docuerit Gellius libro II. qui vult
accipi pro loco in quo ferae vivae pascantur, quod
alias leporarium, alias roborarium dicitur. In hac
tarnen^significatione non semel in autoribus legitur.
Iuvenalis Satyra IV.:
Non dubitaturi fugitivum dicere piscem,
Depastumque diu vivaria Caesaris.
Seneca lib. XIV. Bpist.: Ego vero philosophiam iudico
non magis excogitasse has machinationes tectorum
supra tecta surgentium, et urbes urbium prementium,
quam vivaria piscium in hoc clausa, ut
tempestatum pericula non adiret gula.
Quas esurus erat] Id est luxuriae causa faciebat.
In hoc àlebat, ut sic aleret] Ad exercendam crudelitatem.
Quam numerari inter publica mala] Alii codices
habent, inter publico malo natos, nihilo peiore sensu.
Idem est enim, natos numerari inter publica mala,
et numerari inter natos mnlo publico. 'Tranquillus
in Nerone: Domitii patris vox inter gratulationes
amicorum, negantis quidquam ex se et Agrippina,
nisi detestabile, et malo publico nasci potuisse.
Ovidius :
0 mihi pei'petuum nata puella malum.
CAPUT XIX.
-Excogitare nemo quidquam poterit, quod magis decorum
regenti sit, quam dementia, quocunque modo is,
et quocunque iure praepositus caeteris erit. Eo scilicet
formosius id esse magnificentiusque fatebimur, quo
in maiori praestabitur potestate: quam non oportet
noxiam esse, si ad naturae legem componitur. Natura
enim commenta est regem, quod et ex aliis animalibus
licet cognoscere, et ex apibus, quorum regi amplissimum
cubile est, medioque ac tutissimo loco. Praeterea
onere vacat, exactor alienorum operum: et amisso rege
totum dilabitur examen. Nee unquam plus uno pa-
tiuntur, melioremque pugna quaerunt. Praeterea insignis
regi forma est, dissimilisque caeteris, turn magnitudine,
turn niiore. Hoc tarnen maxime distinguitur.
Iracundissimae, ac pro corporis captu pugnacissimae
|pag. 114] sunt apes, et aculeos in vulnere relinquunt.
Rex ipse sine aculeo est. Noluit ilium natura nee
saevum esse, nee ultionem magno constaturam petere,
telumque detraxit, et iram eius inermem reliquit. Exemplar
hoc magnis regibus ingens. Est enim Uli mos
exserere se in parvis, et ingentium rerum documenta
minima agere. Pudeat ab exiguis animalibus non trällere
mores, quum tanto hominum moderatior esse animus
debeat, quanto vehementius nocet. TJtinam quidem
eadem homini lex esset, et ira cum telo suo frangeretur,
nee saepius liceret nocere quam semel, nee alienis
viribus exercere odia. Facile enim lassaretur furor,
si per se sibi satisfaceret, et si mortis periculo vim
suam éffunderet. Sed ne nunc quidem Uli cursus tutus
est. Tantum enim necesse est timeat, quantum timeri
viüt, et manus' omnium observet, et eo quoque
tempore quo non captatur, peti se iudicet, nullumque
momentum immune habeat. Hanc aliquis aegram virtarn
sustinet, .quum liceat innoxium aliis, ob hoc securum,
salutarem potentiam eius laetis omnibus tractare.
Errat enim si quis existimat tutum esse ibi regem,
tibi nihil a rege tutum est. Sed securitas securitate
mutua paciscenda est. Non opus est instruere
in alt um éditas arces, nee in ascensum arduos colles
emunire, nee later a montium abscindere, multiplicibus
se mûris turribusque sepire. Salvum regem in aperto
dementia praestabit. Unum est inexpugnabile munimentum,
amor avium. Quid pulchrius est, quam vivere
optantibus eunetis, et vota non sub custode nuncupantibus?
Si paulum valitudo titubavit, non spem hominum
excitari, sed metum? Nihil esse cuiquam tam
pretiosum, quod non pro salute praesidis sui commutatum
velit? Omne Uli quod contingit, sibi quoque
evenire deputet. In hoc assiduis bonitatis argumentis
probavit non rempublicam suam esse, sed se reipublicae.
Quis hu,ic audeat struere aliquod periculum?
Quis ab hoc non, si possit, fortunam quoque avertere
velit? sub quo iustitia, pax, pudicitia, securitas, [pag.
115] dignitas, florent: sub quo, opulenta civitas copia
bonorum omnium abundat. Nee alio animo rectorem
suum intuentur, quam si dii immortales poteslatem
visendi sui faciant: intueamur vénérantes colentesque.
Quid autem? non proximum Ulis locum tenet is, qui
se ex deorum natura gerit beneficus, ac largus, et in
melius potens ? Hoc affectare, hoc imitari decet, maximum
ita haberi, ut optimus simul habeatur.
Postquam enumeravit per species eos qui aliis
praesunt, ostenditque debere se praestare indulgentes
erga eos quibus praefecti sunt, nunc generali
sententia colligit eorum omnium praecipuam dotem
esse clementiam, sive sit pater, qui filio imperet,
seu praeceptor discipulo, tribunus militi, aut domi-