Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
23 DE OLEMENTIA , ' 24<br />
niB in oratione pro Coelio: Nisi mihi intercédèrent<br />
inimicitiae cum istius mulieris viro, fratreni dicere<br />
volui. Quanquam haec peculiari nomine [pag. Il]<br />
aaçxttCfièç dicitur a Iulio Rufiriiano.<br />
Nemo non cui alia desint] Quum alter plectitur,<br />
alter poenae eximiter, dicas non tam clementiam<br />
esse, quam iudicis sordes. Sic nostris tempoîïbus<br />
iudicium nihil est nisi publica merces: Atque<br />
Eques in causa qui sedet, empta probat. Verum<br />
ubi iudex agit ex aequo cum omnibus indulgentor,<br />
verum specimen praebet suae mansuetudinis. Hoc<br />
ergo quasi per modum occupationis accipiendum est,<br />
quod dicit tarn senectuti quam adulescentiae, tam<br />
humilitati quam nobilitati fuisse apud se veniae locum.<br />
Occupationem autem intellige, ut apud Eabium<br />
lib. IV. quoniam Ciceroni aliud significat in<br />
Rhetoricis. 'Sensus erit: Alii quidem afferunt commendationem<br />
familiae et nobilitatis: alii virtute bellica<br />
rapinas, peculatus, adultcria deprecantur. Quibusdam<br />
pro commendatione est adulescentia seu<br />
flos aetatis. Ego vero causas mihi sum commentas,<br />
quibus possem omnibus succurrere. Nobilitas<br />
ipsa per se erat venerabilis, sed plebis humilitas<br />
misericordiam concitabat. Diversis rationibus favorem<br />
morobantur. Iuventuti favorem debitum, senectuti<br />
reverentiam praestiti. Postremo omni praesidio<br />
destitutes, homines saltern esse memini, nominis<br />
cognatione ad me pertinentes: quemadmodum<br />
ait Augustinus: Persequamur in eis propriam iniquitatem,<br />
misereamur communem naturam. Nihil<br />
ergo privatis studiis concessum, nihil sordibus.<br />
Sic me custodio, tanquam legibus] Bene adiecit,<br />
tanquam: quia prinçeps quidem legibus solutus est:<br />
sed digna vox est maiestate regnantis, legibus alligatum<br />
se, principem fateri. Et re vera maius imperio<br />
est submittere legibus principatum: ut est in<br />
rescripto Valer. et Theodos. 0. de legib. et in rescripto<br />
Severi et Antonini legitur: Licet legibus<br />
subditi non simus; legibus tarnen vivimus. Plinius<br />
in Panegyrico: Adsuescat imperator cum imperio<br />
calculum ponere; sic exeat, sic redeat, tanquam rationem<br />
redditurus, edicat quid absumpserit; ita fiet,<br />
ut non absumat quod pudeat dicere. Item: Tu nihil<br />
amplius vis tibi licere, quam nobis. Non est<br />
prinçeps supra leges, sed leges supra principem.<br />
Sic etiam Augustus ratiocinarium imperii in sénats<br />
proposuit. Autor Tranquillus. Rationem accipe pro<br />
compute, ut vulgus loquitur.<br />
Quas ex dbdito in lucem revocamus] Tiberii et<br />
Oaligulae tempora tangit, sub quibus iura et leges<br />
exsulabant. Nam Tiberius post simulatam aliquamdiu<br />
probitatem, in omne crudelitatis genus<br />
erupit: Caligula semper sui similis, nunquam improbitatem<br />
dissimulavit. Nec imperium Claudii corruptos<br />
mores ad meliorem disciplinam revocavit.<br />
Primus igitur Nero rebus lapsis opem tulit.<br />
i<br />
Mterius aetate prima motus sum, alterius ultima]<br />
Adulescentiae non solum [pag. 12] non invidetur, inquit<br />
Cicero Offic. II., verum etiam favetur. Et senectuti<br />
antiquitus plurimi honores habiti sunt, tam<br />
publicis moribus, quam privatis officiis. Iain illud<br />
observatur in autoribus, ut per primam aetatem,<br />
pueritiam intelligant: per ultimam, senectutem. Sed<br />
singulae aetates trifariam dividuntur, ut dooet Seryius<br />
in quinte commentario Aeneidos: ut sit prima,<br />
viridis, adulta, et praeceps. Ideo primam senootutem<br />
et extremam pueritiam saepe legimus. Salustius:<br />
Mithridates extrema pueritia regnum ingressus,<br />
matre sua veneno interfecta. Iuvenalis Satyra III. :<br />
Dum nova canities, dum prima et recta seneetns.<br />
Alium dignitati donavi, alium humilitati] Sic<br />
alibi: Filium matris lacrymis donabit. Hac loquutione<br />
utimùr, quum indulgetur venia confitenti delictum.<br />
Livius libr. II.: Unum sibi civem, unum<br />
senatorem si innocentem absolvere nollent, pro nocente<br />
daren't. Idem lib. III.: Inter hos L. Quintius,<br />
cui Cincinnâto cognomen erat, non iterando<br />
laudes, ne cumularet invidiam, sed veniam errori<br />
atquo adulescentiae petendo sibi, qui non dicto,<br />
non facto quenquam offondisset, ut condonarent<br />
filium, orabat. Idem lib. VIII.: Bene habet, vicit<br />
disciplina militaris, vicit imperii maiestas, quae in<br />
discrimine fuerunt an ulla post banc diem essent.<br />
Non noxae eximitur'Q. Fabius, qui contra edictum<br />
imperatoris pugnavit : sed noxae damnatus, donatur<br />
populo romano, donatur tribunitiae potestati precarium,<br />
non iustnm imperium forenti.<br />
Eodie diis immortalibus] Ut populus se ad principis<br />
voluntatem attempèrare debet, ita principi<br />
providendum, ut Iovem deosque propitios habeat.<br />
Nam hoc eleganter ab Horatio dictum est:<br />
Regum timendorum in proprios greges,<br />
IJeges in ipsos imperium est Iovis,<br />
Clari giganteo triumpho,<br />
Cuncta supercilio moventis.<br />
Consider et ergo prinçeps, a diis populi suseeptam<br />
admini8trationem, et iis ipsis rationem aliquando<br />
reddendam: atque ut ait Theseus apud Senecam in<br />
Hercule furente:<br />
Iudex futurus, sanguine kumano abstine,<br />
Quicunque régnas, scelera taxantur modo<br />
Maiore nostra. ')<br />
Si rationem a me^repetanf] Allusit ad morem antiquum,<br />
quo censores ab iis qui magistratum gesserant,<br />
rationem sui magistrates reposcebant. Cicero<br />
lib. m. de Legibus: Apud ebsdem censores, ii qui<br />
magistrate abierint, edant et exponant quid in magistrate<br />
gesserint. Et Proconsules rationes ad aerarium<br />
referebant.<br />
1) Ed. Amst.: vestra. Sie etiam, edd. tragoediarum.
Change language