Tom. V - Archive ouverte UNIGE

389 AD SADOLETI EPISTOLAM. 390
gère, quo praeoccupatae nostri odio lectorum mentes
nihil nobis crederent, antequam ad alia veniam,
ad istam obiectionem breviter respondebo. De me
non libenter loquor. Quoniam tarnen prorsus silere
non pateris, dicam, quod salva modestia potero. Ego,
si meis rationibus consultum voluissem, nequaquam
discessissem a vestra factione. Neque vero gloriabor,
fuisse mihi in illa facilem ad. honores obtinendos
yiam: quos ego nunquam concupivi, et quibus captandis
animum nunquam potui adiicere. Quanquam
certe non paucos novi ex meis aequalibus, qui ad
aliquem locum obrepserunt, quos mihi partim assequi,
partim praecurrere licebat. [fol. 21] Id unum dicere
contentus ero, quod in summis votis fuisset, mihi
non fuisse difficile illic adipisci: nempe ut otio literario
cum honesta aliqiia ingenuaque conditione fruerer.
Proinde nunquam verebor, ut mihi quispiam,
nisi penitus perdita fronte obiiciat, me extra regnum
papae aliquid corpori meo quaesisse, quod illic non
esset mihi paratum. Parello autem quis id obiicere
audeat? si sua illi industria fuisset vivendum, eos
iam in Uteris progressus fecerat, qui esurire ipsum
non sinerent. Et erat splendidiore familia natus,
quam ut alienae opis indigeret. De nobis, quos veluti
digito notabas, respondere tibi nominatim placuit.
Sed quoniam videris omnes, qui eandem nobiscum
hodie causam sustinent, oblique suggillare, velim intelligas,
nullum posse abs te nominari, pro quo non
melius tibi respondeam, quam pro Farello, vel me
ipso. Sunt aliquot nostrorum tibi ex fama cogniti:
de illis conscientiam tuam appello. Putesne fame
fuisse adactos, ut a vobis demigrarent, et rebus desperatis,
ad istam conversionem, velut ad novas tabulas
profugisse ? Verum, ne longum catalogum re-
« censeam, hoc dico, eorum, qui causae huius aggrediendae
principes fuerunt, neminem fuisse, qui non
meliore foret apud vestros loco et fortuna, quam ut
de nova aliqua vitae ratione propterea cogitandum
fuerit. Age nunc, paulisper mecum reputa, quos honores
et quas potentias simus adepti. Nos enim alias
neque opes, neque dignitates affectasse, aut captasse,
quam quae nobis obtigerunt, testes erunt omnes qui
nos audierunt. Quum illi in omnibus dictis ac factis
nostris non modo suspicionem nullam animadverterint
eius ambitionis cuius nos insimulas, sed
etiam claris indiciis nos ab ear toto pectore abhorrere
deprehenderint, non est quod verbulo uno sic
eorum mentes fascinari posse speres, ut futili maledicto
potius credant, quam totac tarn certis, quae a
nobishabuerunt, experimentis. Ac utre potius agamus
quam verbis : ius gladii, et alias civilis iurisdictionis
partes, quas sub immunitatis specie personati episcopi
et sacerdotes fraudulenter magistratui ereptas sibi vindicarant,
annon magistratui restituimus ? Omnia, quae
sibi usurpaverant, damnationis et ambitionis instrumenta.,
nonne detestati suinus, et adnixi ut abole-
rentur? Si spes aliqua erat emergendi, cur non callide
dissimulabamus, ut ista simul cum ecclesiae gubernandae
munere ad nos transirent? Totum autem
regnum illud, vel potius carnificinam, quam in
animas sine Dei verbo exercebant, cur evertere
tanto conatu aggressi sumus? Quomodo non cogitabamus,
tantundem nobis deperire? Quantum ad
opes ecciesiasticas attinet, vorantur adhuc magna ex
parte ab illis gurgitibus. Verum si spes erat aliquando
ipsis ademptum iri, ut certe necesse.[fol. 22]
tandem erit, cur non viam quaerebamus, qua ad nos
devenirent? At nos, quum clara voce pronunciavimus,
episcopum furem esse qui ex opibus ecclesiasticis
plus in usum suum convertit, quam quod
necesse est ad sobriam frugalemque vitam sustinendam;
quum testati sumus, ecclesiam pessimo veneno
tentatam esse, dum tanta opum *) affluentia
onerati sunt pastures, quae ipsos postea obrueret;
quum professi sumus non ôxpedire, ut penes eos
résidèrent; quum postremo consilium dedimus, ut
ministris tantum erogaretur, quantum ad frugalitatem
ordine suo dignam sufnceret, non quod ad
luxum redundaret, reliqua pro more veteris ecclesiae
dispensarentur; quum ostendimus eligendos
esse graves viros, qui illis praeficerentur, ea lege
ut ecclesiae et magistratui rationem quotannis redderent:
hocne erat aliquid nobis aucupari, an potius
a nobis ultro excutere? Atque haec quidem demonstrant
omnia, non quid sumus, sed quid esse
voluerimus. Si ista autem palam ac vulgo sic nota
sunt, ut nullus apiculus negari queat, qua fronte
iam exprobrare nobis perges affectatas opes ac potentias
extraordinarias, praesertim vero apud eos, quibus
nihil istorum est incognitum ? Portentosa de nobis
mendacia quum tui ordinis homines quotidie apud
suos spargunt, nihil miramur. Nemo enim adest qui
vel reprehendat, vel refutare ausit. At iis, qui eorum
omnium, quae nuper recitavi, oculati sunt testes,
contraria omnia velle persuadere, hominis est parum
prudentis, et Sadoletum, ista doctrinae, prudentiae,
gravitatis existimatione, vehementer dedecet. Quod
si a re ipsa aestimandum animum nostrum censes
reperîetur non alio nos spectasse, quam ut nostra
tenuitate atque humilitate regni Christi amplitudo
promoveretur. Tantum abest, ut regnandi cupiditate
sacrosancto eius nomine fuerimus abusi. Taceo plurima
aha, quae in nos pleno, ut aiunt, ore convicia
détonas. Homines astutos vocas, inimicos unitatis
christianae et pacis, novatores veterum et bene constitutarum
rerum, 2 ) seditiosos, quum animabus pestiferos,
tum publice privatimque perniciosos universae
hominum societati. Si effugere reprehensionem
voluisses, aut non debebas, invidiae causa, tribuere no-
1) Ed. princepa mendose: operum. 2) rerum, deest
1576-1611.
25*