You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
137 LIBER I. CAPUT XXIII. XXIV. XXV. 138<br />
tius ungues esse? tibi rictum ilium edendorum hominum<br />
capacem? Non exigimus a te, ut manus ista,<br />
exitium familia/rium certissimum, uUi salutaris sit: ut<br />
iste animus fer ox, msatidbile gentium malum, citra<br />
sanguinem caedemque satietur. dementia vocatur, si<br />
ad octidendum amieum carnifex inter homines eligir<br />
tur. Hoc est qua/re vel abominanda sit saevitia, quod<br />
excedit fines, primum solitos, deinde humanos. Nova<br />
supplicia conquirit, ingenium advocat, instrumenta excogitat;<br />
per quae varietur atque extendatur dolor, et<br />
delectetur malis Jtominum. Tunc ille diri dnimi morbus<br />
ad insaniam pervenit ultimam, quum [pag. 130]<br />
crudelitas versa est in voluptatem, et iam occidere hominem<br />
iuvat. Nam talem virum a ter go sequitur eversio.<br />
Odio, veneno, gladiis, tarn multis periculis petitur,<br />
quam multorum ipse periculum est: privatisque<br />
nonnunquam consiliis, alias vero consternatione publica<br />
tircumvenitur. Levis enim et privata per nicies non<br />
totas urbes movet. Quod late fur ere coepit, et omnes<br />
appétit, undique conßgitur. Serpentes parvulae fallunt,<br />
nee publice consequuntur. Ubi aliqua solitam<br />
mensuram transiit, et in monstrum excrevit, ubi fontes<br />
potu infecit, et si afflavit, deurit, obteritque, quacumque<br />
incessit, baUistis petitur. Possunt verba dare,<br />
et evadere pusiUa mala; ingentibus obviam itur. Sic<br />
unus aegtr nee domum quidem perturbât. At ubi crebris<br />
mortibus pesUlentiam esse apparuit, conclamatio<br />
civitatis ac fuga est, et diis ipsis manus intenduntur.<br />
Sub uno aliquo tecto flamma apparuit, familia vicinique<br />
aquam ingerunt. At incendium vastum, et mul- ,<br />
tas iam domos depastum, parte urbis obruitur. j<br />
Quid enim interest] Ad illud referendum, quod |<br />
in superiori capite dixerat, abiecto nomine in sylyestre<br />
animal transire, qui sanguine gauderet et TUI- !<br />
neribus: nunc per apostrophen seu aversionem ad<br />
Alexandrum, Quid interest, inquit, tuam ipse crudelitatem<br />
exsequaris, an dentibus leonis saeyias? etc.<br />
Haec figura /itraßaag dicitur Rutilio Lupo.<br />
Lysimaehum] Hie inter scriptores non convenit,<br />
quod multi affirmant Lysimachuni leoni obiectum<br />
ab Alexandra: unus Q. Ourtius earn opinionem refellit.<br />
Nam et ipse Seneca alibi, et Valerius libro<br />
IX. cap. de ira et odio, et Iustinus libro XV. consentirait<br />
obiectum fuisse, sed quum ad conspectum<br />
eius concitus leo impetum fecisset, manum manipulo<br />
inyolutam in os eius immersisse, arreptaque lingua<br />
feram exanimasse. Curtii autem verba sunt libro<br />
VUE.: Inter quas quum leo magnitudinis rarae ipsum<br />
regem invasurus incurreret, forte Lysimachus,<br />
qui postea regnavit, proximus Alexandra, venabulum<br />
obiicere ferae coopérât. Quo rex repulso, et<br />
abire iusso, adiecit, tarn a semet quam a Lysimacho<br />
leonem interfici posse. Lysimacbus enim quondam<br />
quum yenaretur in Syria, [pag. 131] occiderat<br />
eximiae magnitudinis feram solus: sed laevo humero<br />
usque ad ossa laceratus, ad ultimum periculi per-<br />
venerat. Id ipsum expröbrans illi rex, fortius quam<br />
loquutus est fecit. Nam feram non excepit modo,<br />
sed etiam uno vulnere occidit. Fabulam quae ol><br />
iectum a rege Lysimachum temere vulgavit, ex eo<br />
casu ortam crediderim. Apud Plutarcbum nulla<br />
mentio. At yero boc pbilosopbis et oratoribus, quibus<br />
non est propositum perpetuam historiam texere,<br />
permittitur res dubiae fidei prout locus postulat, in<br />
usum suum accommodare. Quod tarnen non semper<br />
observât Seneca. Libro enim H. de Ira, rem<br />
a nullo, quod sciam, memoriae proditam, de Alexandra<br />
confinxit, admonitum matris epistola ut a<br />
veneno Philippi medici caveret, acceptam ab eo potionem<br />
nibilo minus interritum bibiase: quum banc<br />
epistolam non matris, sed Parmenionis fuisse testentur<br />
Plutarcbus et Arrianus inter Graecos, ex Latinis<br />
Ourtius et Iustinus.<br />
Non exigimus a te~\ Per modum concessionis<br />
gradatim procedit, donee ad id quod est maximum<br />
perveniat, quo maiorem faciat invidiam. Bstque<br />
amplificatio per ratiocinationem, ut docet Fabius libro<br />
VUE.: Non petimus ut alicui prosis, familiaribus<br />
tuis exitium afferre solitus, nedum extraneis.<br />
Non exigimus ne noceas, qui in omnium gentium<br />
clades natus es: verum ut modum aliquem adbibeas<br />
saevitiae, et usitato more crudelis sis. Tale est illud<br />
Veneris apüd Vergilium lib. X- Aeneidos, quantum<br />
ad concessionem :<br />
Nil super imperio moveor: speravimus ista<br />
Dum fortuna fîiit: vincant quos vinoere mavis.<br />
Si nulla est regio Teucris, quam det tua coniux<br />
Dura, per eversae genitor fumantia Troiae<br />
Excidia obtestor, liceat dimittere ab armis<br />
Incolumem Ascanium liceat superesse nepotem.<br />
Aeneas sane ignotis iactetur in undis,<br />
Bt quacunque viam dederit fortuna, sequatur:<br />
Hunc tegere, et dirae valeam subducere pugnae.<br />
Nam Iupiter et imperium et victoriam et salutem<br />
Aeneae promiserat.<br />
Exitium familiarium] Nempe quae Clytum inter<br />
epulas transfoderit, ex Macedone et libero pigre<br />
in persicam servitutem transeuntem. Nam Parmenionem,<br />
et eius filium Pbilotam, purpuratorum praecipuos<br />
et duces primarios exercitus non sua manu<br />
interfecit Alexander, sed occidendos suis tortoribus<br />
dedit. Trogus libro IX. de eo et Philippo patre:<br />
Iram pater dissimulare, plerumque et vincere. Büc<br />
ut exarsisset, nee dilatio ultionis, nee modus erat.<br />
Regnare ille cum amicis volebat, bic in amicos regna<br />
exercera; amari pater, [pag. 132] hie male metui.<br />
Clementia vocatur] Seite hunc locum reposuit<br />
Erasmus, ut cum Vergiliano carmine conveniat:<br />
Si pereo, manibus hominum periisse iuvabit.<br />
Instrumenta excogitat per quae varietur] Non enim<br />
tyrannis satis est mortem infligera, sed novas artes<br />
excogitant, quibus diu misère langueant, quos tandem<br />
volunt perire: quo scilicet se mori sentiant, ut
Change language