You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
105 LIBER I. CAPUT XIII. XIV. 106<br />
vantas loquitur lib. VIII. xîjç Batôsiaç: Egosaepenumero<br />
cogita vi bonum principem nihil differre a bono<br />
patre, etc. Plinius in Panegyrico Traiani : Quod quidem<br />
nomen qua benignitate, qua indulgentia exerces?<br />
Ut cum civibus tuis quasi cum liberis parens<br />
vivis.<br />
Numquid aliquis] Quatuordecim causae in lure<br />
scribuntur, quas pater in filii exhaeredationem allegare<br />
potest. Auth. Ut quum de appellatione cognoscitur.<br />
Collât. VIII. §. Aliud quoque capit. .lus<br />
etiam abdicationis, quam Fabius ultimum patriae<br />
potestatis fulmen appellat, abrogatum est per constitutionem<br />
Iustiniani, quae est tit. de patria potes- .<br />
täte, 1. abdicatio.<br />
Iniuriae patientiam evicerint] Non sic prima offensa<br />
irritetur pater, ut filium exhaeredet. ' Multa<br />
praetermittat, ad multa conniveat donee eo emerserint<br />
vitia, ut iam tolerari non possint. Hac loquutione<br />
usus est etiam Ovidius Elegia II. :<br />
Multa diuque tuli, vitiis patientia victa est.<br />
Et Mamertinus in Panegyrico Iuliani: Quae omnia<br />
obstinatam et immobilem principis fpag. 97] tandom<br />
vicere patientiam.<br />
Nisi plus est quod timet] Aut ad illud Platonis<br />
respicit, neminem prudentem ideo punire, quia peccatum<br />
est, sed ne in posterum peccetur: aut simpliciter<br />
dicit, patrem fcimere plus quam damnât, qui<br />
non credit se tutuni, filio iisdem secum parietibus<br />
. incluso, qui parricidium cogitaverit, aut simile aliquod<br />
facinus.<br />
Non aceedit ad decretorium stylum] Per decretorium<br />
stylum asperam signincat censuram, et quam<br />
pater gravissimam in filium habet. Nam et stylus<br />
quum metaphorice accipitur, id per se significat: et<br />
decretum Latinis dicitur, quod Graecis ùçtczov, hoc<br />
est stata constitutaque sententia: unde decretorium,<br />
quod illis xqmxov. Qua ratione Canicula sidus uvis<br />
decretorium Plinio, .et dies iiorentibus oleis decretorius,<br />
quo Aquila oritur. De stylo Cicero in<br />
oratioile pro Cluentio: Ne ceneorium stylum, cuius<br />
mucronem multis remediis maiores nostri retuderunt,<br />
aeque posthac atque dictatorium gladium pertimescamus.<br />
Latinus Pacatus in Panegyrico Theodosii<br />
: Sic quum immitis tyranni stylus timeretur<br />
et gladius, transierat in vota paupertas. Et in 1.<br />
si quis C. de bonis proscriptorum, seu damnatorum :<br />
Si quis intra provinciam pro qualitate delicti stylum<br />
proscriptionis incurrerit, per ordinarii officii sollicitudinem<br />
etc. Deducta hinc metaphora, quod sententiae<br />
antiquitus stylo scriberentur in ceratis tabulis.<br />
Multa ante tentât quibus dubiam etc.'] Donee spes<br />
est levibus remediis posse revocari ad bonam frugem,<br />
nihil admovet asperum, nee desinit antequam<br />
de sanitate desperatum est.<br />
Ultima experitur] Haec loquutio proprie in<br />
desperatione usurpatur. Curtius lib. V.: Madathes<br />
erat huius regionis praefectus, haud sane multorum<br />
temporum homo, quippe ultima pro fide experiri decreverat.<br />
Salustius inCatilina: Postquam diescomitiorum<br />
venit, et Catilinae neque petitio, neque insidiaTi<br />
quas consuli fecerat, prospère cesserunt, constituit<br />
bellum facere, et extrema bmnia experiri.<br />
Hoc quod parenti, etiam principi] • Nunc exemplum<br />
argumenta subiecto accommodât.<br />
Quem appcllavimus patrem patriae] Omnes fero<br />
Caesares patres patriae a scnatu consalutabantur,<br />
ut paene solenne hoc fuerit imperatorum cognomen,<br />
ex quo Iulio delatum fuerat : et Tacitus promiscuum<br />
hoc cognomentum libro XI. appellet. Vide Tranquil-'<br />
lum. Habuit hoc nomen originem a Cicerone, qui<br />
post suppressam Catilinae coniurationem pater patriae<br />
est appellatus, ut testatur Appianus libro secundo.<br />
Et alibi loquens de Caesare dictatore : Appellatus est<br />
pater patriae; quod cognomen primus Cicero meruit.<br />
Iuvenalis Satyra VIII.:<br />
[pag. 98] Sed Koma parentem,<br />
Roma patrem patriae Cjceronem libera dixit.<br />
Plinius libro VII. : Salve primus omnium parens<br />
patriae appellate. Plutarchus in eius vita Catonem<br />
fuisse autorem huius cognominis tradit: quod an<br />
verum sit, in medium relinquo, subiiciam tarnen<br />
ipsius Plutarchi verba, et Ciceronis locum, quo facilius<br />
possint aestimare lectores. Nonnihil, inquit,<br />
Ciceroni ac universae reipublicae Cato conduxit:<br />
qui tribunatus viribus fultus, aequa licet potestatis<br />
licentia, ampliori tamen dignitate institit. Facile<br />
enim cuncta solvit, et Ciceronis consulatum adeo<br />
pro rostris extulit, ut Ciceronem honoribus omnium<br />
maximis dignatus sit, ilium patrem patriae appellans:<br />
quod cognomen primuni ex Catonis oratione<br />
Ciceroni inditum, ad caeteros émanasse existimatur.<br />
Cicero ipse in oratione pro Sextio sic loquitur:<br />
Quid fuit illud, quod summ us artifex flens et recenti<br />
laetitia, et moesto dolore, ac desidorio mei,<br />
egit aperte multo gravioribus verbis meam causam,<br />
quam egomet de me agere potuissem? Summi enim<br />
poetae ingenium non solum arte sua, sed etiam dolore<br />
exprimebat. Turn ilia quanto cum gemitu acta<br />
sunt? O pater! Me me ille absentem ut patrem<br />
doplorandum putarat, quern Q. Catulus, quem multi<br />
alii saepe in senatu patrem patriae nominarant.<br />
Quanto cum fletu, quum ') patrem pulsum, patriam<br />
afflictam deploraret, domum incensam, eversamque?<br />
Sic egit, ut demonstrata pristina fortuna, fletum<br />
etiam inimicis atque invidis oxcitaret. Nominatim<br />
sum appellatus, in Bruto. Hie nominatim Q. Catulum<br />
memorat, nulla mentio Catonis: et in senatu,<br />
1) Edd. tecc: eum.
Change language