Een brede verkenning van een leven lang leren - ecbo

afbakening tussen formeel en non-formeel leren niet altijd even scherp is aan te geven.
Kenmerkend voor het niet-formele leren is de niet-schoolse context, het niet direct gericht zijn
op offi ciële diploma’s en de vaak informele sfeer. Recente ontwikkelingen laten evenwel zien,
dat – wat de certifi cering betreft – formeel en niet-formeel leren dichter bij elkaar komen. Met
name omdat via EVC-procedures niet-formele leerervaringen als formele leerervaringen kunnen
worden erkend en gehonoreerd.
Een belangrijke ontwikkeling in dit verband is de totstandkoming van het European Qualifi cation
Framework (EQF). Ook de verschillende sectoren van onderwijs en scholing moeten worden
aangepast aan dit model. Een wezenlijke vraag is dan, hoe de niet-formele educatie in dit model past.
In dit deel wordt vanuit verschillende invalshoeken naar dat niet-formele leren gekeken. Vier
bijdragen richten zich op het niet-formele leren op de werkplek. Een vijfde bijdrage heeft
betrekking op het niet-formele leren in een maatschappelijke context.
LEERPOTENTIEEL VAN DE WERKPLEK
Jeroen Onstenk gaat in zijn bijdrage Werkend leren als verbinding van formeel en informeel leren in op het
leerpotentieel dat de werkplek biedt. Daarbij besteedt hij aandacht aan de voorwaarden om de
kwaliteit van het niet-formele leren op de werkplek te verbeteren en te relateren aan het formele
leren. Het leggen van verbindingen kan op twee manieren gebeuren: parallel en sequentieel. In
het eerste geval wordt de verbinding gelegd binnen een bepaald scholingstraject. Daarbij
verdwijnt het traditionele onderscheid tussen theorie (in de school) en praktijk (in het bedrijf).
Veel eerder is er sprake van grensoverschrijdende verbindingen tussen beide, waarbij de
werkplek als ‘spontane leeromgeving’ functioneert. In het tweede geval vindt de afwisseling
tussen formeel en niet-formeel leren gespreid in de tijd plaats: gedurende de gehele loopbaan.
Wil de verbinding tussen beide effectief zijn, dan is in de ogen van Onstenk een model nodig dat
uitgaat van een constructieve en refl exieve benadering van leren. Daarbij is het niet alleen
essentieel dat de werkplek leermogelijkheden biedt, maar dat ook de werknemer wil en kan leren.
EFFECTIVITEIT VAN HET WERKPLEKLEREN
In zijn bijdrage Effectief werkplekleren: consequenties voor de praktijkopleider werkt Franck Blokhuis een
model uit voor effectief werkplekleren, waarbij in feite met een ‘formele bril’ naar het
97