Een brede verkenning van een leven lang leren - ecbo

Gielen en Derk-Jan Nijman. Maar het zou een slechte zaak zijn, maken zij duidelijk in hun
bijdrage, om te proberen de infrastructuur en instituties (curriculum, examinering, toezicht,
fi nanciering enzovoort) van het initieel onderwijs te vertalen naar het informele leren.
“Voor een leven lang leren zijn nog geen houtskoolschetsen aanwezig en het is zelfs de vraag of
een zo heterogeen fenomeen daarmee gebaat is.” Dat geldt volgens het drietal vooral voor het
‘proactieve leren’, gericht op innovatie en vitaliteit. Het type leren dus waar de kennismaatschappij
het meest bij gebaat is. Dat proactieve leren, vinden zij, wordt vooral op
organisatieniveau vormgegeven. En aangrijpingspunten om het te sturen liggen dan ook
primair daar. De organisatie zorgt voor netwerken en relaties met de buitenwereld, om
zodoende nieuwe kennis op te sporen en naar binnen te leiden. Daardoor ontstaan intern
kansen op vernieuwing van product en proces. De toegankelijkheid van die kennisinfrastructuur
vormt daarom een belangrijke sleutel voor dit proactieve leren.
EXTRA AANDACHT VOOR LAAGGELETTERDEN
Onder alle omstandigheden zijn veranderingen in de werkomgeving een belangrijke aanjager
voor een leven lang leren. Dat geldt voor iedereen, maar in het bijzonder voor laaggeletterden.
Een groep van niet te onderschatten omvang, die eigenlijk pas de laatste jaren ‘uit de kast’ is
gekomen. Als er één categorie werkenden gebaat is met een leven lang leren, dan wel deze. In
hun bijdrage pleiten Marli Tijssen en Marc van den Heuvel dan ook voor extra aandacht voor
deze groep. “Laaggeletterde werknemers zijn kwetsbaar voor veranderingen in de
werkomgeving. De meeste van die veranderingen hebben immers als consequentie dat een
groter beroep op taalvaardigheid wordt gedaan. Van de werkomgeving kunnen dus belangrijke
stimulansen uitgaan voor het bestrijden van laaggeletterdheid. Daarnaast is het een goede plek
voor taaleducatie.” Leidinggevenden hebben in de visie van beide auteurs een belangrijke rol bij
het benutten van de werkplek als leeromgeving en collega’s vervullen een cruciale rol als mentor
of begeleider. Nou ja, dat zal ongetwijfeld niet alleen bij taaleducatie het geval zijn.
ONDERNEMENDE DOCENTEN
Staat het formele onderwijs, in het bijzonder het beroepsonderwijs, dan helemaal langs de
zijlijn bij dat zo belangrijke werkplekleren? Dat is allerminst de bedoeling en ligt ook eigenlijk
niet voor de hand, gezien de invoering van het competentiegerichte onderwijs dat eveneens een
5