Een brede verkenning van een leven lang leren - ecbo

198
12.1 Laaggeletterdheid als probleem
Laaggeletterde werknemers kunnen onvoldoende lezen, schrijven en rekenen. Daardoor
presteren zij niet optimaal in hun werk en in de maatschappij. Scholing helpt om
laaggeletterdheid te bestrijden. Dat gebeurt volop met cursussen die op een school worden
gevolgd. Een andere vorm is taalscholing op de werkvloer. De werkplek vormt dan de
leeromgeving. Het inrichten van de werkplek als leeromgeving vraagt intensieve samenwerking
tussen werkgever, werknemer en scholingsaanbieder. Deze bijdrage gaat in op de ervaringen
met deze vorm van taalscholing en met deze samenwerking.
12.2 Oorzaken en relatie met scholing
Er zijn diverse oorzaken voor laaggeletterdheid:
• Een taalarme thuisomgeving: laaggeletterden komen vaak uit gezinnen waar taal niet actief wordt
aangeboden. Het ontbreekt aan kranten en boeken, kortom aan een ‘leescultuur’.
• Ontoereikend onderwijs: de school merkt de taalachterstand niet op en geeft de leerling
onvoldoende aandacht.
• Individuele beperkingen: factoren als faalangst, langdurige ziekte, leerproblemen, zorgtaken in
het gezin of detentie die het leren hebben onderbroken.
Laaggeletterden zijn moeilijk te activeren om deel te nemen aan taalcursussen. Dit komt door
negatieve schoolervaringen, maar ook door schaamte. Het is pijnlijk om te erkennen dat je
moeite hebt met lezen en schrijven. Weinig laaggeletterden melden zich spontaan bij
scholingsaanbieders. Daarom ook zijn voorlichting en publiciteit erop gericht het taboe op
laaggeletterdheid weg te nemen, zodat mensen er makkelijker voor uitkomen. Dat dit nodig is
blijkt wel uit het feit dat ‘niet kunnen lezen of schrijven’ op nummer 16 staat in de Taboe Top 100
van Nederland die in 2006 door onderzoeksbureau TNS NIPO is samengesteld.