Een brede verkenning van een leven lang leren - ecbo

174
10.1 Duurzame ontwikkeling
Duurzame ontwikkeling wordt door de UNESCO gedefi nieerd als ‘de ontwikkeling die de
behoeften van huidige generaties vervult, zonder dat deze de ontwikkeling van toekomstige
generaties in de weg staat’. Dit is al een wat oudere defi nitie, voorgesteld door de zogenaamde
Brundtland Commissie, die nog steeds bruikbaar is (World Commission on Environment and
Development, 1987, p.12). Het gaat hierbij dus om een refl ectie op ons huidige handelen in
relatie tot de toekomst.
Duurzame ontwikkeling is niet uitsluitend gericht op natuur en milieu, zoals nog vaak wordt
gedacht. De UNESCO onderscheidt drie zogenaamde pilaren van duurzame ontwikkeling:
• Maatschappij: begrip van sociale instituties en hun rol bij verandering en ontwikkeling. Het
belang van democratische en participatieve systemen voor het kunnen uiten van meningen,
het kiezen van regeringen, het komen tot consensus en het kunnen omgaan met verschillen.
• Omgeving: het bewust zijn van de (schaarse) bronnen die de natuurlijke omgeving biedt en de
invloed hiervan op menselijke activiteiten en beslissingen. Het gaat hierbij ook om het
vertalen van de bezorgdheid voor ecologische systemen in sociaal en politiek handelen.
• Economie: gevoeligheid voor de mogelijkheden en grenzen van economische groei en de
invloed hiervan op maatschappij en omgeving. Het gaat hierbij eveneens om de bereidheid
persoonlijk en maatschappelijk consumptief gedrag aan te passen, vanwege de zorg voor
omgeving en sociale rechtvaardigheid (UNESCO, 2004, p.12).
ROL VAN CULTUUR
De rol van cultuur wordt niet expliciet genoemd in de beschrijving van de drie pilaren en men
kan discussiëren over de vraag of cultuur een vierde pilaar zou moeten zijn. Soms wordt cultuur
toegevoegd aan de pilaar ‘maatschappij’, als ‘sociaal-culturele dimensie’. UNESCO zelf zegt over
de rol van cultuur het volgende: “De waarden, diversiteit, kennis, talen en visies die worden
geassocieerd met cultuur, bepalen min of meer vooraf al hoe met vraagstukken van duurzame
ontwikkeling wordt omgegaan in specifi eke contexten. Cultuur in deze betekenis is een manier
van zijn, met elkaar omgaan, gedrag, geloof en handelen in een constant proces van verandering
en uitwisseling met andere culturen.” (UNESCO, 2004, p. 4). Het belang van cultuur wordt dus
wel degelijk door UNESCO erkend, als een onderliggende dimensie van de drie pilaren van