Een brede verkenning van een leven lang leren - ecbo

DE BETEKENIS VAN INFORMEEL LEREN
In De betekenis van het formeel en informeel leren voor de kennisontwikkeling van de beroepsbevolking doen Lex
Borghans, Bart Golsteyn en Andries de Grip verslag van een onderzoek naar de betekenis van
informeel leren. Zij komen tot de conclusie dat deze relatief groot is. Gemiddeld wordt rond de
30 procent van de werktijd aan informeel leren besteed (per jaar komt dat neer op meer dan 500
uur). Daartegenover staat dat werkenden gemiddeld maar 37 uur aan formele scholing besteden.
Uit nadere analyses van hun gegevens blijkt dat het informele leren een zeer sterke invloed heeft
op iemands kennisontwikkeling gedurende zijn leven. Het effect van informeel leren op het
werk schatten de auteurs ongeveer tweemaal zo groot als het volgen van een formele cursus.
Hoewel dat informeel leren blijkbaar heel belangrijk is, laat het zich moeilijk ‘meenemen’ in het
beleid. Als belangrijkste redenen zien de auteurs de moeilijke meetbaarheid (het ontbreken van
een standaardinstrumentarium) en het ontbreken van goede beleidsinstrumenten.
VERBAND MET DUURZAME ONTWIKKELING
In Formeel en informeel leren voor duurzame ontwikkeling neemt Max van der Kamp niet de werkplek als
referentiepunt, maar kijkt naar een aantal maatschappelijke activiteiten. De invalshoek is
daarbij ‘duurzame ontwikkeling’, door Van der Kamp gedefi nieerd als: “… ontwikkeling die de
behoeften van huidige generaties vervult, zonder dat deze de ontwikkeling van toekomstige
generaties in de weg staat”.
De Rijksuniversiteit Groningen heeft een aantal praktijken geanalyseerd, die gericht zijn op
duurzame ontwikkeling en maatschappelijke participatie. Uit deze praktijken blijkt dat een mix
van formeel leren en niet-formeel leren het meest effectief is. Daarbij spelen ook het ‘collectief
eigenaarschap’, het sociale leren en het inschakelen van coaches uit eigen geledingen een
belangrijk rol.
EEN VERANTWOORDE PLAATS VOOR INFORMEEL LEREN
Uit de verschillende bijdragen komt naar voren dat niet-formeel leren een belangrijke pijler is
van het leren en dát gedurende het gehele leven. Zowel binnen de context van de werkplek als
ook daarbuiten wordt het meest geleerd van de directe ervaring en door leeractiviteiten te
koppelen aan andere activiteiten. Uit het geciteerde onderzoek blijkt dat niet-formeel leren
mogelijk vele malen effectiever is dan het formele leren. Overigens betekent dat niet dat het
99