Een brede verkenning van een leven lang leren - ecbo

234
14.2 Theoretische noties over het organiseren van samenwerking
De empirische bevindingen over het organiseren van samenwerking laten zich duiden met
behulp van theoretische noties uit de organisatie- en veranderkunde (Van Schoonhoven, 2007b).
Het beroepsonderwijs bevindt zich in een algemene, maatschappelijke en beleidsmatige
omgeving die aanzet tot innovatie van het onderwijs en tot sturen in de regio. Roc’s krijgen meer
ruimte om tot een eigen koersbepaling in die regio over te gaan. Of en zo ja op welke wijze het
roc dit vertaalt naar het eigen strategisch beleid, is in belangrijke mate afhankelijk van de wijze
waarop die (verandering in) algemene omgeving door het roc wordt ervaren, geïnterpreteerd en
beleefd.
DRIE TYPEN VAN OMGEVINGEN
Uit de organisatiekunde is bekend dat organisaties zich doorgaans aanpassen aan hun
omgeving. Uitgangspunt in de contingentietheorie is, dat organisaties geen afgesloten
eenheden zijn maar in een actieve relatie staan tot hun omgeving (zie bijvoorbeeld Mintzberg,
1983). Die relatie en de wijze waarop de organisatie omgevingsinvloeden inpast, bepalen in deze
benadering uiteindelijk de mate waarin de organisatie in staat is effectief te functioneren.
Drie typen omgevingen van organisaties laten zich onderscheiden (Cummings en Worley, 2005;
Daft, 2001):
• de algemene, maatschappelijke omgeving, bijvoorbeeld het overheidsbeleid;
• de taakomgeving van de organisatie, oftewel de actoren die in direct contact staan met de
organisatie en die het functioneren kunnen beïnvloeden;
de beleefde, in de zin van ‘ervaren’, omgeving.
•
INTERPRETATIE VAN VERANDERINGEN
Hoe veranderingen in de algemene en taakomgeving van de organisatie doorwerken, is
afhankelijk van de interpretatie van die veranderingen. Organisaties die in beginsel vergelijkbaar
zijn – in termen van sector, schaalgrootte en marktpositionering – kunnen verschillend
reageren op veranderingen in hun omgeving. Of en hoe ze die waarnemen en interpreteren kan
uiteenlopen, wat tot uiting komt in hun visie op wat ze willen zijn in relatie tot hun omgeving,
oftewel in hun sturend elan (Cinoptiek, 2006). Omdat dit sturend elan uiteen kan lopen, kunnen