Een brede verkenning van een leven lang leren - ecbo

14
1.4 Spanje
In Beleidsontwikkelingen in Spanje inzake een leven lang leren laat Fernando Marhuenda zien dat de sociale
partners – werkgevers en vakbonden – de regie voeren over de defi nitie en invulling van een
leven lang leren. Zij wisten te profi teren van het gevecht tussen landelijke en regionale
overheden en positioneerden zich als een betrouwbare factor op dit terrein. Verder signaleert de
auteur een zekere versnippering: onderdelen van een leven lang leren vallen onder de
verantwoordelijkheid van verschillende ministeries.
STERK BEROEPSGERICHTE INVULLING
Kernvraag in Spanje is of het bij een leven lang leren gaat om formeel onderwijs, om
werkgelegenheidsbeleid en/of professionalisering van werkenden? De staat faciliteert en zorgt
voor de stelselcondities. Door de coalitie van werkgevers en werknemers heeft een leven lang
leren een sterk beroepsgerichte invulling gekregen. De sociale partners beheren de belangrijke
scholingsfondsen en het accent ligt op employability. Volgens de auteur is daardoor de aandacht
weggedreven van educatie.
De traditionele volwasseneneducatie is in Spanje gemarginaliseerd. Organisaties voor
volwasseneneducatie, burgerinitiatieven en lagere overheden die actief zijn op het punt van een
meer sociaal-integratieve invulling van een leven lang leren – bijvoorbeeld door het stichten van
volksuniversiteiten – moeten vechten voor hun bestaansrecht.
BEPERKTE TOEGANKELIJKHEID
Een ander gevolg van de dominantie van de sociale partners is dat werklozen, laaggeschoolden
en mensen met tijdelijke arbeidscontracten weinig kans hebben op toegang tot
leerarrangementen voor een leven lang leren.
Op die manier dreigt ook in Spanje de kloof tussen ‘kennisrijken’ en ‘kennisarmen’ te
verbreden. Aan additioneel beleid voor die laatste categorie komt de nationale overheid
blijkbaar niet toe, aldus de auteur, verwikkeld als zij is in gevechten met de regionale overheden.
In Spanje overheerst kortom een economische invulling van een leven lang leren. Versterking
van het concurrentievermogen, de vakbekwaamheid van werknemers en het verhogen van
productiviteit staan voorop. Deze benadering staat af van die in de volwasseneneducatie waar