Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

124
giderek özellikle büyük ve varlıklı vakıfları küçültme ve nihayetinde mal varlıklarına el
koyma amacının yattığını belirten bazı kadınlar, bu arada kadın vakıfları gibi zorlukla
yaşayan vakıfların tümüyle gözden çıkarılmasını eleştirmektedir. Belli bir uzmanlık
bilgisi gerektiren bu yasal düzenlemelerin gerektirdiği hiyerarşik yapılanmaların kadın
çalışmalarının doğasına uymadığı, bundan dolayı çoğu örgütün bürokratik, mali ve
resmi açıdan pek çok evrak işiyle ayrıca ilgilenmek, zaman ve para harcamak zorunda
kaldığı görülmektedir. Örneğin, Türkiye’deki mevcut yasalar dünyanın başka yerlerinde
sivil gruplar için oldukça uygun olan “kâr amacı gütmeyen” kuruluş statüsüne izin
vermemektedir. Ayrıca, çalışanların düzenli olarak devlete ödediği vergilerin çok yüksek
olması, örgütlerin yüksek ücretler ödemesine neden olmaktadır, ki bu da sivil hareketlerin
tümü için önemli bir soruna işaret etmektedir. Şiddete karşı etkin mücadele
yürüten bir örgütün vurguladığı gibi, kadın örgütleri devlete düşen görevleri yapmakla
kalmayıp üstüne de devlete para ödemek zorunda bırakılmaktadır.
Bu konuda, çoğu kadın örgütü, bürokratik ve yasal şartları zorlukla da olsa yerine
getirmeye çalıştıklarını ve buna paralel olarak kendi iç hukukları doğrultusunda
bir yönetim anlayışı benimsediklerini ifade etmiştir. Görüşmelerde, devletin genelde
STÖ’lerin ve özelde kadın örgütlerinin önünü açacak ve işlerini kolaylaştıracak çok
daha esnek yasal düzenlemeler yapması, bir çözüm önerisi olarak öne çıkmıştır. Ayrıca,
bazı kadın örgütleri, STÖ dünyasında güçlü ve kurumsallaşmış örgütlerin liderlik
edeceği platform benzeri sivil birliktelikler oluşturulması ve bu yolla bu türden engelleyici
yasa maddelerinin değiştirilmesi yönünde çalışılması gerektiğini belirtmiştir.
Mali yetersizlikler, kadın örgütlerinin kurumsallaşmasının önündeki en önemli engellerden
biri olmaya devam etmektedir. Devletten herhangi bir yardım almanın mümkün
olmadığı bir noktada, çoğu kadın örgütü gönüllülük, kısıtlı mali kaynaklar ve süreli
proje fonlarından yararlanarak varlıklarını sürdürmeye çalışmaktadır. Görüşmelerde
bu noktada en öne çıkan konu mevcut yapının işletilmesi sürecinde gereken mali kaynağın
sağlanamaması durumunda kapıya kilidi vurmak dışında bir çare kalmaması
olmuştur.
Bunun dışında, hareketteki bazı kadın örgütleri, 1990’lardan itibaren artan kurumsallaşma
sürecinin hareketin dinamiğini olumsuz etkilediğini, dönüştürücü özelliğini
yok ederek, düzen içi bir hale getirdiğini belirtiyorlar. Bunun da son tahlilde hareketi
bir bütün olarak güçlendirme yerine zayıflattığını iddia etmektedirler. Buna paralel
olarak kurumsallaşan kadın örgütlerinin yürüttüğü lobicilik ve savunuculuk faaliyetleri
sonucunda hareket içinde seçkinleşme ve devlete aşırı yakınlık gibi özellikler belirdiği
görüşünü savunmaktadırlar.