Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

98
arası işbirliğinin geliştirilmesi yönünde harcanan çabalar da STGM’nin tanınırlığını
ve etkinliğini artırmıştır.
Öte yandan, gerek STGM tarafından, gerekse son yıllarda sayıları hızla artan pek çok
danışmanlık şirketi ve üniversite gibi kurumlar tarafından düzenlenen proje eğitimlerinin
gerçek bir planlama ve uygulama becerisi kazandırmakta yeterli olmadığı düşünülmektedir.
Dahası, bu eğitimlerin projeci STÖ anlayışının yaygınlaşmasına neden olduğu,
AB fonlarının gerektirdiği “proje uzmanlığı”nın STÖ’leri teorik uzmanlaşmaya
ya da danışman şirketlere yönlendirdiği kanısı yaygındır.
2007 yılında yapılan görüşmelerde STGM’nin kamu ile yaptığı politika çalışmalarında
STÖ’lerin katılımını artırması beklentisi dile getirilmiştir. Uzmanlık ve lobicilik yönü
güçlü STÖ’lerin gerek STGM ve AB’yle gerek diğer finansör kurumlarla ilişkilerde
daha başarılı olduğu görülmektedir. Bu durumu haksız ayrıcalık olarak değerlendiren
ve STGM’nin kendisine yakın kişi ve kurumlara öncelik tanıdığını düşünen kurumlar
vardır.
Ancak AB’nin Türkiye’de sivil toplumun ve katılımcılığın geliştirilmesine dair politikaları,
yüzde 90 oranında AB fonlarıyla ayakta duran kurumlarca dahi eleştirilmektedir.
Kimileri bu fonların kamunun STÖ’ler üzerinde güç edinmesine neden olduğunu söylemekte,
kimileri projelerin yüzeysel ve fazla teknik yöntemlerle değerlendirilerek fonların
dağıtılmasını ve başarısız sonuçlar elde edilmesini eleştirmekte, kimileri STGM’ye
atıfta bulunarak seri üretim projeci STÖ’cü yetiştirilmesinden yakınmaktadır. Bazı
yerel STÖ’ler “projeci STÖ” damgası yeme korkusuyla AB fonlarına mesafeli yaklaşmaktadır.
2007 yılında STGM’nin gelecekteki rolüne dair görüşlerde, “STGM’nin, STÖ’ler üstü
bir duruş geliştirmesi ve hatta denetleyici bir sivil merci konumuna gelmesi” beklentisi
dikkat çekmektedir. Özellikle yerel sivil oluşumlar tarafından dile getirilen bu görüşte
yine geçmişe dayalı paternalist sivil kültürün izleri aranabilir. Ancak bu görüşlerde şu
noktalar da önemlidir: Birincisi, STÖ’ler içine girdikleri yozlaşma, bozulma, yüzeyselleşme,
yabancılaşma girdabının bilincindedir fakat çeşitli nedenlerle direnç geliştirememektedir;
STÖ ahlakının korunmasını sağlayacak bir düzenleme, denetleme ve ceza
sistemi, yani bir nevi “iç-hukuk düzeni” arayışı vardır. İkincisi, çevreciler gerek ulusal
gerek küresel gelişmeler ve kararlar karşısında kendilerini yeterince güçlü hissetmemekte
ve güç birliğini sağlayacak bir yapıya ihtiyaç duymaktadır. Üçüncüsü, aralarında
görüş birliği ve işbirliği kuramadıkları, rekabet ve çekişmeleri bir kenara bıra-