Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

Böylece uzun bir süre, sadece dinamik bir ekonomisi olan büyük kentlerin entelektüelleri
ve toplumsal hareketleri tarafından kentsel yenileme/soylulaştırma uygulamaları ile
mega-kent projelerine karşı kullanılan kent hakkı, yakın zamanlarda ekonomik daralma
yaşayan kentlerin sakinleri tarafından da seslendirilir olmuştur. Yerel yönetimlerin iflası,
kamuya ait mülklerin satışı, sosyal hizmetlerdeki kısıntılar ve altyapı çalışmaları ile kamu
hizmetlerindeki yatırımların durdurulmaları karşısında kentlerini, kamusal alanlarını ve
kamu hizmetlerini savunmak için örgütlenen kent sakinleri, bunu bir kent hakkı olarak
yorumlamaktadırlar (Unger 2010). Ayrıca, emekçi-öğrenci işbirliği ve dayanışmasının
zamanla çözüldüğü ve sadece radikal gruplar bünyesinde devam edebildiği 1960’lardan
farklı olarak bu kez yoksullar ve “yoksun” edilen emekçilerin yanı başında, iş bulma olanaklarının
kıtlaşması ve iyi eğitimlilerin de işe erişim olanaklarının daralmasıyla, “sistemden
dışlanan” /“sisteme yabancılaşan” öğrenciler de saf tutmaktalar (Radical Urbanism
Conference 2008). Bu gelişme, Tunus’tan başlayarak Arap ülkeleri ve Müslüman dünyaya
domino etkisiyle yayılan başkaldırılarda da izlenmekte. 1968’den sonra sistemin ciddi olarak
sorgulandığı ve tepkilerin geniş kalabalıklarca meydanlardan duyurulmaya başladığı
zamanlara geçmekteyiz.
3.1.Dünya Kent Hakkı Şartı
Çağın olumsuz ortam ve koşulları ironik bir şekilde kent hakkının genişlemesine ve
popülerleşmesine olanak sağlamakta. Demokratikleşme idealinde ve kentsel reform
arzusunda ortaklaşan bazı ulusal ve uluslararası örgütler, “Kimin Kenti? Nasıl Bir
Yönetim? Nasıl Bir Kent?” temel başlıkları altında, kentsel mücadeleye katkı sunmak
ve uluslararası insan hakları rejiminde ve BM mekanizmalarında kent hakkının tanınmasına
tanınmasını sağlamak amacıyla, 2001 tarihli ilk Dünya Sosyal Forumu’nda,
kentlerin, toplumsal adalet ve sürdürebilirlilik idealleri içinde ve adil bir kullanım hakkı
temelinde yapılandırılmalarının çerçevesini çizmek üzere bir araya geldiler. Habitat
International Coalition (http://www.hic-net.org/) öncülüğünde atılan bu adım, ancak
2002 Dünya Sosyal Forumu’ndan itibaren hayata geçirilebildi. Çeşitli STÖ’ler ve örgütler
ve özellikle Brezilya başta olmak üzere Latin Amerika’dan katılımcılar, Dünya
Kent Hakkı Şartı (http://www.dpi.org/lang-en/events/details.php?page=124) olarak
adlandırılan metnin taslağına başladılar.
2001 Haziran’da Brezilya’da kabul edilen Kent Yasası, kent hakkının yeni ve kolektif
bir hak olarak tanınmasını sağladığından Şart’ın oluşum sürecini de olumlu etkiledi.
Quito Amerikan Sosyal Forumu (2004) ve Barcelona 2. Dünya Kent Forumu’nda
(2005), kentin demokratik yönetimi, yönetim ve bütçeye halkın katılımcılığı , ekono-
369