Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

çocuk dostu dernekler olarak çalışmalarına devam etmişlerdir. Faaliyet alanı olarak
kurumsal destek, yetiştirme yurtlarını destekleme benzeri çalışmalar, rehberlik çalışmaları,
yetiştirme yurdu kurmak için çalışmalar öne çıkmaktadır. Yaygın olarak
dernek tarzı örgütlenmenin benimsendiği bu alanda amaç ve faaliyetler sınırlıdır. Son
zamanlarda sosyal politika uygulamaları bağlamında uygulama ve model geliştirme
çerçevesinde kurulan derneklerde bir hareketlilik söz konusudur. Valilikler ve yerel
yönetimler bünyesinde kurulan proje uygulama birimlerinin etkisi ile kurulan ve sosyal
yardım çalışmaları yapan kuruluşların sayısında bir artış söz konusudur.
2. Risk Altındaki Gruplara Yönelik Kurulan Dernekler Ve Vakıflar: 1990 sonrası
dönemde “korunmaya muhtaç çocuklar” tanımlamasının ortaya çıkmasıyla beraber,
toplumsal sorunların görünür olması ve çocuk sorunlarının ayrı bir alan olarak
farklılaşmasının sonucu olarak kurulan ya da amaçlarını bu alanda çalışma yapacak
nitelikte değiştiren kuruluşlardır. 5 Sokakta yaşayan ve/veya çalışan çocuklarla, suç
işlemiş ya da suça meyilli çocuklarla ilgili sorun alanlarında çalışan bu kuruluşlar,
geniş bir tanım olan “risk altındaki çocuklar” bağlamında çalışmalarını sürdürmüşlerdir.
Çalışma alanları arasında sokakta yaşayan, çalışan çocuklara yönelik koruyucu
çalışmalar, barınma ve sağlık çalışmaları, ıslah ve tutukevlerindeki çocuklara yönelik
hak temelli çalışmalar, kültürel ve sanatsal faaliyetler bulunmaktadır. Dernek ve vakıf
tarzı örgütlenmeler, bu kategoride, kurumsallaşma kapasitesinin bir göstergesi olarak
öne çıkıyor. Kamu kuruluşları ile işbirliklerinin açık olması bu alanda bilgi üretiminin
ve kurumsallaşmanın gelişmesine destek olmuştur.
3. Eğitim Destek Amaçlı Kuruluşlar: Bunlar, içlerinde farklı özellikleri barındırmakla
birlikte, çocuk sorunları alanında çalışan köklü ve öncü kuruluşlardır. Bu kategoride
hayırsever, filantropik kuruluşlar ve modern seküler STÖ’ler faaliyet göstermektedir.
Eğitim kurumlarına destek, altyapı desteği, okul, kreş, yurt yaptırma, bağış
toplama, burs verme öne çıkan faaliyetlerdir. Alt kategorilerde okul öncesi faaliyetlere
destek veren kuruluşlar, yoksul çocuklara yönelik eğitim ve öğrenim desteği veren
kuruluşlar, kız çocuklarına yönelik eğitim desteği veren kuruluşlar ve çocuk bilim
5 Risk altında olma kavramı, yakın zamanda yaygın olarak kullanılmaya, 1994 sonrası dönemde
tartışılmaya başlanan ve yaygın olarak kullanılan “korunmaya muhtaç çocuklar” kavramını kapsayarak
daha geniş bir alanı tanımlamaya başladı. Kavram, bütün tehlikelere karşı koruması az olan
çocukları kapsayacak bir bağlamda kullanılıyor. Bu bağlamda eğitime ulaşamayan çocuklar, yoksullukla
ilişkili sorunlar yaşayan çocuklar, aile içi şiddete maruz kalan çocuklar, cinsel istismara maruz
kalan, aile korumasından yoksun çocuklar, bakım altında olan çocuklar, sokakta yaşayan ve çalışan
çocuklar, mülteci çocuklar gibi geniş bir alanda normal süreçlerin dışında olan ve bulundukları ortamdan
gelecek tehditlere açık olan çocukları kapsamaya başladı.
215