Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

dırıldı. Mahkeme, “11 asıl 4 yedek” üye yerine “17 asıl” üyeden oluşmasının önü açıldı.
Mevcut yedek üyeler asıl üye sıfatı kazandı. Üyelerin görev süresi 12 yıl olarak belirlendi.
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı verildi. Yüce Divan kararlarına karşı yeniden
inceleme başvurusu yapılmasının önü açıldı. Hâkimler Ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun
üye sayısı “7 asıl 5 yedek” üyeden “22 asıl 12 yedek” üyeye çıkarıldı. HSYK’nin ve Yüksek
Askeri Şûra’nın meslekten ihraç kararlarına da yargı denetimi getirildi. Askerlerin ağır cezalık
suçlarda sivil mahkemelerde yargılanmalarının önü açıldı. Savaş hali dışında siviller
askeri mahkemede yargılanamayacak. 12 Eylül darbesinin sorumlularının yargılanmasının
önü açıldı. (Bununla bağlantılı olarak 6 Haziran 2011’de darbeci Kenan Evren, Ankara
Cumhuriyet Savcılığı tarafından evinde ifade verdi. Evren, pişman olmadığını söyledi.)
Partisinin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasına eylem ve söylemleriyle neden
olan milletvekillerinin milletvekilliği düşmeyecek. Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife
şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gazilere pozitif ayrımcılık öngörüldü. Kişilerin
yurtdışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim
kararına bağlı olarak sınırlanabilecek. 12 Eylül 2010’da referanduma sunulan ve genel
olarak yukarıdaki değişiklikleri mümkün kılan pakete pek çok eleştiri getirildi. Hükümete
yakın çevreler bile bu değişikliklerin Türkiye’deki temel meseleleri, örneğin insan hakları
ihlallerini, Kürt sorununu, ezilenlerin mağduriyetini gidermeyeceğini vurguladı. Hükümete
yakın çevreler bu çekincelere rağmen “yetmez ama evet” diyerek referandumu destekledi.
Kürt hareketi ise referandumu boykot ederek kapsamlı bir anayasa değişikliği olmadan
sandıklara gitmeyeceğini açıkladı. CHP ve MHP ise değişiklik paketiyle AKP iktidarının
yargı erkini ele geçirmeye çalıştığını ifade ederek tabanlarını referandumda “hayır” oyu
kullanmaya çağırdı.
12 Eylül darbesinin yarattığı tahribat sürerken, Türkiye’deki insan hakları savunucuları
da tüm engellemelere, sorunlara ve çatışmalara karşın faaliyetlerini yürütmeye
devam ediyorlar. Bu bölümde, Türkiye’de halen insan hakları temelli mücadele yürüten
kuruluş ve/veya oluşumların son yıllardaki (özellikle 2000 ve sonrası) insan hakları
ihlalleriyle ilgili değerlendirmeleri, devletin bu konudaki tutumunu aktarmakla birlikte,
esas olarak İHK’lerin problemleri, üyelik, mali, sosyal ve siyasal sorunları, aynı
alanda çalışma yürüten kuruluşların birbirleriyle ilişkileri üzerinde duracağız. 21
21 Makalenin bu bölümünün temelini oluşturan görüş ve bilgilerini paylaşmaları için röportaj yapılan
isimler şöyle: Helsinki Yurttaşlar Derneği Başkanı Murat Belge, İnsan Hakları Derneği Genel Başkan
Yardımcısı Reyhan Yalçındağ, İHD İstanbul Şube’den Şaban Dayanan, İHD Van Şube Başkanı Cüneyt
Caniş, Mazlum-Der Genel Başkanı Ayhan Bilgen, Mazlum-Der Diyarbakır Şube Başkanı Nesip
Yıldırım, Mazlum-Der Van Şube Başkanı Abdülbasit Bildirici, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi
Başkanı Levent Korkut, Af Örgütü Van Mülteci Ofisi’nden Volkan Görendağ, İnsan Hakları Gündemi
Derneği Başkanı Orhan Kemal Cengiz, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Genel Sekreteri Metin
Bakkalcı, TİHV İzmir Temsilcilik Sekreteri ve feshedilen İzmir Savaş Karşıtları Derneği kurucularından
Coşkun Üsterci, İnsan Hakları Ortak Platformu Genel Koordinatörü Feray Salman ve Düşünce
Suçuna Karşı Girişim Sözcüsü Şanar Yurdatapan. Bu isimlerin unvanları 2007 tarihine aittir. Sonraki
tarihlerde farklı kurum veya kuruluşlarda çalışmalarını sürdüren yukarıdaki isimlerin görüşlerini
29